36164_Árbók 2005 - Háskóli Íslands

III.
Þjóðfélagsbreytingar undanfarinna ára hafa leyst úr læðingi kraft sem hefur fært
Íslandi hagsæld og skapað möguleika til áframhaldandi uppbyggingar. Þessi
kraftur er beinlínis nærður af þekkingu sem þjóðin hefur byggt upp með öflugu
mennta- og vísindastarfi.
En hverjar eru þarfir samfélagsins í framtíðinni og hvert er hlutverk Háskólans í
þeirri framtíðarmynd? Svarið er einfalt: Nú sem aldrei fyrr er þörf fyrir þekkingu.
Ný þekking er grundvöllur þess að við getum styrkt atvinnulíf og skapað ný
verðmæti.
Þekking er grundvöllur þess að við getum varðveitt það sem við viljum flytja til
framtíðarkynslóða úr þjóðmenningu dagsins í dag.
Þekking er forsenda þess að við getum byggt hér einstaka samfélagsskipan sem
byggir á samhygð en hlúir á sama tíma að og gefur svigrúm krafti framúrskarandi
einstaklinga.
Hlutverk Háskóla Íslands er í mínum huga að vera í fremstu röð, leiðandi í þekkingaröflun,
þekkingarmiðlun og nýsköpun í íslensku samfélagi.
Framtíðarsýn mín fyrir Háskólann er sömuleiðis skýr. Ég vil vinna að því að Háskóli
Íslands verði í fremstu röð rannsóknaháskóla í nágrannalöndunum. Gæði
skólans verði mæld með sama hætti og gæði evrópskra og bandarískra rannsóknaháskóla,
þ.e. með afköstum í vísindum.
Ég vil að skólinn bjóði menntun sem þjónar samfélaginu við nýjar og síbreytilegar
aðstæður.
Ég vil að skólinn verði leiðandi í jafnréttisþróun, sem er vitaskuld réttlætismál fyrir
einstaklinga, en er líka spurning um heildarhagsmuni. Samfélagið þarf á kröftum
allra einstaklinga að halda.
Þetta eru nokkrir drættir úr þeirri framtíðarsýn sem ég hef fyrir Háskóla Íslands.
Meðal þeirra leiða sem ég vil fara að þessu marki og meðal verkefna sem þarf að
vinna eru eftirfarandi:
• Við verðum að búa svo um hnúta að framúrskarandi fólk á öllum sviðum vilji
helga háskólanum starfskrafta sína. Enginn háskóli í heiminum verður betri
en þeir vísindamenn og kennarar sem við hann starfa.
• Við þurfum að bæta enn grunnnámið með bættri starfsaðstöðu fyrir nemendur
og kennara og skýrari gæðakröfum. Orðspor Háskólans fylgir nemendum
og menntun þeirra alla tíð og því þarf sífellt að standa vörð um gæði þeirrar
menntunar sem hér er veitt.
• Við verðum að styrkja rannsóknatengt framhaldsnám á meistara- og doktorsstigi
með öllum tiltækum ráðum. Auka gæðakröfur, auka framboð námskeiða
og efla samstarf við erlenda háskóla.
• Við verðum að styrkja háskólabókasafnið, sem er grundvallareining í rannsóknaháskóla.
• Háskóli Íslands þarf að taka kraftmikinn þátt í þróun háskólasjúkrahúss, sem
í ráði er að byggja.
• Við þurfum að hraða uppbyggingu Vísindagarða.
• Við þurfum að vinna í nánari og dýnamiskari tengslum við atvinnulífið og
rannsóknarstofnanir.
• Við þurfum að auka enn samstarf háskóla í landinu til hagsbóta fyrir nemendur
og fyrir þjóðfélagið. Þannig nýtum við best þá fjármuni sem úr er að
spila.
• Við þurfum að stórauka kynningu á innra starfi háskólans. Stjórnvöld og
þjóðin sem kosta þetta starf þurfa að kynnast betur þeim krafti sem er í
þessu starfi og þeim árangri sem það er að skila.
• Loks nefni ég stjórnkerfi Háskóla Íslands. Við þurfum að einfalda ákvarðanatöku
og færa vald út í deildir og gera alla stjórnsýslu einfalda og skilvirka.
Starfsemi háskóla er ólík flestu öðru í samfélaginu. Á vissan hátt þarf háskóli að
vera íhaldssamur, standa vörð um óhefta þekkingarleit og traust siðferði í vísindum.
Við lifum á tímum þar sem áhersla er gjarnan lögð á skjótfengin árangur.
Við megum hins vegar aldrei gleyma því, að framfarir í samfélaginu byggja
líka á langtíma þekkingarleit og þróun.
264