36164_Árbók 2005 - Háskóli Íslands

Árið 2005 stunduðu sex nemendur meistaranámið og einn þeirra lauk því á árinu.
Hafa þá 18 nemendur útskrifast með meistarapróf í sjávarútvegsfræðum.
Auk forstöðumanns og skrifstofustjóra unnu 14 verkefnaráðnir starfsmenn að
rannsóknum á vegum stofnunarinnar á árinu.
Viðamesta verksvið Sjávarútvegsstofnunar eru rannsóknir. Hefur stofnunin haft
forgöngu um ýmis rannsóknarverkefni varðandi sjávarútveg og stýrir einatt verkefnum
sem hún á aðild að. Hér er gerð grein fyrir helstu rannsóknarverkefnum á
árinu 2005.
Veiðigrunnur
Fram var haldið þróun hugbúnaðar til notkunar í fiskiskipum, sem heldur utan
um upplýsingar um veiðarnar, svo sem veiðiaðferðir, umhverfisaðstæður og afla.
Þannig geta skipstjóri og útgerð valið upplýsingar í gagnagrunn um veiðar skipsins.
Hluti búnaðarins er fyrirspurnakerfi þar sem hægt er að kalla fram í smáatriðum
veiðisögu og aflasamsetningu úr hverri veiðiferð skipsins. Upplýsingarnar
má setja fram með ýmsum hætti, t.d. skoða á hvaða stöðum eða við hvaða aðstæður
veiðin hefur gengið best, bera saman veiðiferðir eða fá yfirlit yfir ákveðin
tímabil. Hægt verður að bera saman árangur veiða með mismunandi veiðarfærum
eða fá yfirlit yfir sambandið á milli togtíma og afla o.s.frv. Niðurstöður fyrirspurnanna
birtast án tafar á myndrænan og auðskiljanlegan hátt. Þessi búnaður
getur einnig þjónað sem rafræn afladagbók, þar sem Fiskistofa og Hafrannsóknastofnunin
óska eftir hluta þeirra upplýsinga sem safnað er. Hugbúnaðurinn getur
valið þær sjálfvirkt og sent rafrænt. Þetta auðveldar skýrslugjöf skipstjórnenda og
stórbætir gæði og skil gagna. Að veiðigrunninum stendur Radíómiðun hf. í samstarfi
við Sjávarútvegsstofnun HÍ og Fiskistofu. Verkefnisstjóri er Kristján Gíslason.
Secure and Harmonized European Electronic Logbooks
(SHEEL)
Í ársbyrjun 2004 var hleypt af stokkunum stóru evrópsku samstarfsverkefni,
SHEEL, sem ætlað er að undirbúa reglugerð ESB um rafrænar afladagbækur fyrir
evrópska fiskiskipaflotann. Um 30 aðilar eiga beina aðild að verkefninu og stýrir
Sjávarútvegsstofnun veigamesta þætti verkefnisins sem fjallar um skilgreiningu
afladagbókanna, innihald þeirra, form, tíðni boða, öryggiskröfur, samskiptatækni
o.s.frv.
Var þetta viðamesta verkefni stofnunarinnar á árinu og starfaði Þorsteinn Helgi
Steinarsson, verkfræðingur, að verkefninu. Skilgreiningarnar voru kynntar á fundum
með samstarfsaðilum í Sevilla á Spáni í janúar og aftur í Gautaborg í júní
2005. Stofnunin skilaði síðan lokaskýrslu um skilgreiningarnar SHEEL-System
Specifications í árslok 2005. Guðrún Pétursdóttir hefur stýrt verkþættinum um
skilgreiningar og á sæti í þriggja manna yfirstjórn SHEEL.
Information database for Managers in Fisheries
Unnið var að þróun hugbúnaðar fyrir skipsstjórnendur og fiskvinnslu í Færeyjum.
Það er unnið í samvinnu við Radíómiðun hf. og ComData í Færeyjum með tilstyrk
NORA. Verkefnisstjóri er Guðrún Pétursdóttir.
Vinnsluspá þorskafla
Sjávarútvegsstofnun á aðild að verkefni sem styrkt er af Rannís og fjallar um
skilgreiningu á sambandi veiðistaðar og tíma annars vegar og gæða aflans hins
vegar, einkum varðandi nýtingu, holdastuðul, orma, mar og los í fiski.
Verkefnið felur í sér rannsóknar- og þróunarvinnu sem hefur það langtímamarkmið
að auka arðsemi þorskvinnslu með því að rannsaka og þróa aðferðir til að
meta vinnslugæði fisksins. Niðurstöðurnar má nota til að styrkja vinnslustjórn og
auðvelda ákvarðanatöku um val veiðisvæða sem gefa besta fiskinn til vinnslu á
hverjum tíma. Sveinn Margeirsson, verkfræðingur, vinnur nú að doktorsverkefni
sínu við þetta verkefni. Verkefnið er unnið í samvinnu Háskóla Íslands, Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins og útgerðarfélagið Samherja. Verkefnisstjóri er Sigurjón
Arason.
Sherem
Sherem er rannsóknar- og þróunarverkefni í samstarfi við Nýherja, Samherja og
fleiri útgerðarfyrirtækja og fjallar um að finna lausnir til að koma á ytri rekjanleika
í sjávarútvegi þar sem vörur fara gegnum marga hlekki í keðjunni frá veiðum
til neyslu. Verkefnið er stutt af Rannís, en verkefnisstjóri er Viktor Vigfússon.
222