Inicjatywy klastrowe: skuteczne działanie i strategiczny rozwój (pdf)

Niezbędnym elementem struktury jest wyznaczenie organu lub osoby do bieżącego zarządzania działaniami
Klastra. W zależności od formy prawnej i zaplanowanych działań, może to być Zespół Zarządzający, Biuro
Klastra, Koordynator (zwany też czasem Administratorem).
W tej roli może wystąpić osoba lub dowolny podmiot, zawiązany w ramach inicjatywy bądź związany
z nią poprzez umowę konsorcjum lub współpracy. Funkcja tego organu jest bardzo operacyjna – przede
wszystkim zapewnienie płaszczyzny organizacyjnej klastra (w tym m.in. obsługa i prowadzenie spraw klastra,
utrzymanie strony internetowej, techniczna obsługa wydarzeń). Działania tego organu powinny być
nadzorowane przez radę klastra. Rada powinna mieć, m.in. kompetencje w zakresie zmiany zespołu menedżerskiego
koordynatora pracującego na rzecz danego klastra, opiniowania projektów realizowanych na
rzecz klastra oraz aktualizacji strategii i planu działania.
W Optoklastrze podmiotem odpowiedzialnym za operacyjne zarządzanie i funkcjonowanie klastra jest
nie tylko koordynator, ale i Zespół Sterujący. Składa się on z kilku osób – przedstawicieli konsorcjantów
(formą prawną klastra jest konsorcjum) zarówno przedstawicieli jednostek naukowych, jak i przedsiębiorców.
Ich zadaniem jest organizowanie pracy zespołów badawczych, nawiązywanie współpracy, poszukiwanie
źródeł finansowania oraz podejmowanie kluczowych decyzji dla klastra. Natomiast podstawowymi
organami zarządzającymi Małopolsko-Podkarpackim Klastrem Czystej Energii są: Rada Partnerów Klastra
i Zespół Sterujący. Dodatkowo wydzielono zespoły w zakresie informacji i promocji, edukacji i szkoleń,
źródeł finansowania, budowy laboratorium konwersji energii oraz spraw organizacyjnych. Efektem wdrożenia
takiej struktury jest zwiększenie efektywności realizacji zadań w ramach klastra poprzez rozdzielenie
odpowiedzialności pomiędzy koordynatorem, a organami wspierającymi oraz specjalizację.
Źródło: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (2010), Benchmarking klastrów w Polsce – 2010, Raport z badania,
Warszawa.
Najczęściej bieżącymi sprawami w klastrze zajmuje się jedna do trzech osób. Powodem tej sytuacji jest
najczęściej konieczność ograniczania kosztów związanych z obsługą administracyjną klastra. Koordynator
(nazywany też animatorem) pracuje, w dużej części inicjatyw społecznie, nie pobierając z tytułu wykonywanych
przez siebie obowiązków wynagrodzenia. Ma to bezpośrednie przełożenie na efektywność realizowanych
działań, gdyż nie może w pełni zaangażować się w realizację zadań związanych z obsługą Klastra
– musi godzić te zadania z pełnieniem obowiązków zawodowych. W wielu klastrach problem konieczności
odciążenia koordynatora został rozwiązany poprzez przekazanie dodatkowych uprawnień i odpowiedzialności
organom wspierającym działania klastra (w postaci grup roboczych itp.). W przypadku czasowego
braku animatora, jego obowiązki są realizowane najczęściej wspólnie przez członków rady klastra.
Manager na wagę złota
W celu usprawnienia prac warto pójść drogą, którą wybiera coraz więcej klastrów w Polsce (jak
np. Dolina Lotnicza), czyli zatrudnienia sprawnie działającego managera, inicjującego działania
i koordynującego wszystkie aspekty prac Klastra. Przyszły animator musi posiadać wiele cech niezbędnych
na tym stanowisku – musi to być osoba zaangażowana, posiadająca wizję oraz przekonanie
o zasadności rozwoju klastra i potencjale współpracy danej grupy. Powinna także doskonale
orientować się w specyfice branży oraz rozumieć uwarunkowania funkcjonowania różnych grup
interesu. Animator klastra funkcjonuje najczęściej w strukturze podmiotu prawnego inicjatywy, ale
jest odpowiedzialny za realizację strategii, przede wszystkim, wobec uczestników klastra.
113