Inicjatywy klastrowe: skuteczne działanie i strategiczny rozwój (pdf)

Kolejną barierą jest sama konstrukcja działania jako wsparcia inwestycji – preferencje przy takim
schemacie mają klastry nastawione na produkcję jednego produktu w ścisłym łańcuchu wartości
– jeśli klaster ma inną specyfikę np. usług– bardzo trudno jest stworzyć wspólny produkt wielu firm
jako wynik powiązania kooperacyjnego.
Krajowe wsparcie klastrów jest wciąż w fazie rozwoju i konsultacji więc w niedługim czasie
należy się spodziewać stworzenia i wdrożenia spójnej polityki klastrowej na poziomie kraju
i znaczących zmian w funkcjonowaniu wsparcia w perspektywie finansowania od 2013 roku.
Regionalne programy wsparcia klastrów
W ramach programu krajowego wspierane są wyłącznie klastry o znaczeniu ponadregionalnym. Potencjalne
wsparcie z działania mogą tym samym uzyskać tylko bardzo silne i relatywnie rozległe przestrzennie
klastry. Wsparciu bieżącej działalności klastrów – m.in. organizacji biura, działań informacyjnych i wspierających
działanie platform współpracy, służą natomiast regionalne programy operacyjne. Z uwagi na fakt, że
klastry są zjawiskiem głównie regionalnym, głównymi podmiotami odpowiedzialnymi za wsparcie rozwoju
klastrów są władze samorządowe, lecz rzadko kiedy są one przygotowane by spełniać tę rolę efektywnie.
Poszczególne regiony w różny sposób starają się wspierać klastry. Część województw w zapisach programów
regionalnych od razu uwzględniła możliwość ich wspierania i przeznaczyła im specjalne działania,
w ramach których inicjatywy mogą się starać o współfinansowanie projektów związanych z działalnością
klastrową. Część regionów nie przewidziała działań bezpośrednio przeznaczonych dla klastrów, ale umożliwia
inicjatywom aplikowanie o środki przeznaczone na wspieranie przedsiębiorczości, innowacyjności
i współpracę biznesu z nauką. Niektóre regiony stosują preferencje dla inicjatyw klastrowych, przy dostępie
do środków. Jest jednak spora grupa województw, która nie działa aktywnie w zakresie wsparcia, co zmusza
inicjatywy do poszukiwania innych źródeł m.in. w zakresie środków krajowych. Oprócz tych podstawowych
różnic między regionami, w dostępie do wsparcia istnieją kolejne wyróżniki: województwa w różny
sposób określają potencjalnych wnioskodawców, różne są kwoty wsparcia od (kilkunastu tysięcy do kilku
milionów złotych), różne podejście do konkurencyjności branż (np. priorytetowo traktowane branże „tradycyjnie
związane z regionem”), jak i wielkości niezbędnych wkładów własnych. Cześć regionów wyczerpała
już dawno środki przeznaczone na wsparcie klastrów, część w dalszym ciągu posiada otwarte konkursy dla
inicjatyw. Szczegółowe informacje na temat możliwości wsparcia klastrów w poszczególnych regionach
dostępne są w Urzędach Marszałkowskich i Agencjach Rozwoju Regionalnego. Wspólną cechą programów
regionalnych jest fakt, że nie zapewniają inicjatywom pełnego finansowania. Uczestnicy klastra muszą więc
być przygotowani na współfinansowanie projektów i selekcjonowanie podejmowanych działań.
124
W przypadku Pomorskiego Klastra ICT działania fazy formułowania inicjatywy klastrowej prowadzące
do opracowania strategii oraz zawiązania formalnego partnerstwa, zostały przeprowadzone w ramach
projektu współfinansowanego z działania 1.5.2. Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa
Pomorskiego na lata 2007–2013. Niezbędny wkład własny (25 proc.) oraz koordynację prac projektu
zapewnił Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Elektroniki Politechniki Gdańskiej. Po okresie wstępnej
inkubacji, inicjatywa samodzielnie współfinansuje działania networkingowe i koordynacyjne ze składek
członkowskich, a dodatkowo, zabiega o wsparcie ze środków publicznych na realizację konkretnych
przewidzianych w strategii działań, np. wspólnych szkoleń specjalistycznych dla pracowników firm.