Inicjatywy klastrowe: skuteczne działanie i strategiczny rozwój (pdf)

150
że uwagę na negatywne doświadczenia np. sytuacje, gdy obecni członkowie klastra byli zachęcani do
rozpoczęcia współpracy w zorganizowanej formie oraz otrzymali obietnice wsparcia od władz, z którego
następnie administracja się wycofywała. Jako przykład wskazywano ogłaszanie naboru na konkursy, z których
następnie, bez podania przyczyn, rezygnowano. Pojawiały się także informacje o tym, że działania
podejmowane przez administrację nie uwzględniają potrzeb i specyfiki polskich klastrów, skarżono się też
na sposób przygotowania podziału środków w ramach programów operacyjnych.
Zdaniem reprezentantów klastrów wsparcie władz publicznych niejednokrotnie ogranicza się wyłącznie
do promocji idei współpracy. Rzadko pomoc instytucji publicznych wiąże się z realnym wsparciem finansowym,
rzeczowym lub osobowym tj. udostępnieniem powierzchni biurowych na rzecz klastra, udzieleniem
poręczenia, wniesieniem wkładu finansowego lub gruntu na potrzeby klastra, zapewnienia etatu
dla wsparcia organizacyjnego itp. Zdaniem autorów badania tak skraje oceny polityki władz publicznych,
wskazują na brak systemowych zasad stosowanych w poszczególnych regionach oraz brak możliwości
korzystania z doświadczeń najlepiej ocenianych samorządów.
Z drugiej strony aktywność klastrów w tym zakresie też nie jest duża. Tylko wybrane klastry podejmują
sformalizowane działania w celu zwrócenia uwagi podmiotów publicznych na problemy dotyczące
funkcjonowania klastrów lub ich branży. W znacznej mierze wynika to z przekonania o niskiej skuteczności
takich działań. Dlatego też klastry rzadko śledzą na bieżąco poczynania władz i podejmują formalną
inicjatywę konsultacji przygotowywanych dokumentów, czy decyzji podejmowanych przez władze na
szczeblu rządowym lub samorządowym. Przykłady klastrów, które podejmowały inicjatywę pewnych
działań i rozwiązań wobec instytucji publicznych pokazują, że dzięki temu zbudowały pozytywne relacje.
Działania takie pozwoliły również uzyskać realne efekty w postaci np. poparcia zmian programów
nauczania w szkołach dostosowujących kształcenie do potrzeb klastra czy niejednokrotnie otrzymania
wkładu rzeczowego do działań podejmowanych przez klaster. Klastry powinny jednak pamiętać, że proces
budowania relacji z instytucjami publicznymi jest długofalowy i rzadko przynosi natychmiastowe
efekty.
Istnieje szereg działań, które administracja rządowa, regionalna i lokalna może podjąć by wesprzeć klastry
w rozwoju. Najważniejsze z nich to:
• Dofinansowanie koordynatora klastra, w celu zapewnienia stabilizacji jego działalności i wydłużenia
horyzontu podejmowanych działań. Przeciwdziałałoby to zachodzącej często sytuacji, funkcjonowania
klastrów w czasowych i organizacyjnych ramach projektów. Wsparciu bieżącej działalności
klastrów – m.in. organizacji biura, działań informacyjnych i wspierających działanie platform
współpracy powinny służyć regionalne programy operacyjne (RPO). Aktualnie tylko niektóre
województwa mają rozwiniętą politykę klastrową i programy współfinansowania poszczególnych
działań klastrów.
• Organizacja warsztatów praktycznych nt. współpracy między członkami klastra w ramach potrójnej
helisy, zwłaszcza w zakresie kooperacji przedsiębiorstw przemysłowych z jednostkami naukowymi.
Wspieranie tworzenia i rozwoju sieci współpracy i wymiany informacji między naukowcami
a przedsiębiorcami w zakresie innowacji i transferu technologii, w szczególności przez kampanie
informacyjne i imprezy służące kojarzeniu partnerów i promocji transferu wiedzy i innowacji.
• Opracowanie schematów działania koordynatorów klastrów i zarządzania relacjami w klastrze.
Schematy te obejmowałaby wzorcowe dokumenty, takie jak statuty, umowy, listy intencyjne, zawierałyby
rozwiązania prawne i organizacyjne zapewniające sprawne działanie klastra i zarządzanie
mogącymi się pojawić konfliktami interesów.
• Wspieranie realizacji potrzeb szkoleniowych klastrów, poprzez wypracowanie efektywnego mechanizmu
dostarczania wyspecjalizowanych szkoleń z zakresu technologii o dużej wartości dodanej,
ukierunkowanych na specyficzne potrzeby konkretnych klastrów.