SPIS RZECZY

punkt, przez który przebiega linia demarkacyjna oddzielająca zwierzęta odczłowieka, gdyż ten ostatni żyje nie tylko w świecie fizycznym, lecz takżesymbolicznym. Język, mit, sztuka czy religia – to części owego uniwersum.Według Cassirera symbol to czysta funkcja, integrator doświadczenia,dynamiczny początek, zasada absolutnie wszystkiego. Każda próbadesymbolizacji naszych myślowych funkcji musi zakończyć sięniepowodzeniem, gdyż przełamać symbolu nie możemy inaczej niż tylkosymbolicznie. Rzeczywistość jest zawsze symboliczna, dlatego filozofiarzeczywistości jest filozofią form symbolicznych.Zasadnicze znaczenie ma to, że człowiek nie staje już naprzeciwrzeczywistości bezpośrednio, nie styka się on z nią twarzą w twarz.Rzeczywistość fizyczna jakby oddala się w miarę tego, jak wzrasta aktywnośćsymboliczna człowieka, a czym bardziej ona narasta, tym łatwiej poprzezsymbole kierować i manipulować ludźmi.Wynika z tego zastanawiający paradoks – otóż najbardziej podatną namanipulację częścią społeczeństwa jest inteligencja, myśląca uogólniającymi,złożonymi symbolami. W znacznej mierze dotyczy to ludzi wykształconychz wielkich miast.(...) Nasz proces poznawania jest dziś zapośredniczony, w dużej mierze jeston oderwany bezpośrednio od rzeczywistości. Symbole jak gdyby podmieniajążyciową treść. Zmienia się sytuacja, ale symbole pozostają w świadomości.Może być to wykorzystane w wielu metodach oddziaływania, np. gdy w stare,stałe symbole wkłada się nową treść i z tą nową treścią wchodzą one bezprzeszkód w świadomość ludzi. (...)Istotą działania jest maksymalne wykorzystanie istniejącej już siatki pojęći symboli. Chodzi nie o zamianę starych symboli na nowe, ale o zamianęich wewnętrznego sensu, zamianę znaczenia pojęć. (...) W efekcie systempojęciowy pozostaje niby ten sam, ty sam jakbyś także się nie zmienił,myślisz za pomocą tych samych symboli jak do tej pory, ale znajdujeszsię już we władzy sił zewnętrznych, twój wróg jakby siedzi już w tobiesamym. Mówiąc językiem religii, wcielił się w ciebie diabeł, który zmieniłwewnętrzną istotę twoich pojęć. W minionych czasach tak samo postępowaliideologowie Komunistycznej Partii Związku Sowieckiego, którzy zmienialitreść symboli, dokonując ich wypatroszenia z pierwotnego sensu. Mamy więcdo czynienia z zasadą wirusa w wojnie informacyjnej, kiedy po dokonaniuzmiany sensu całości pojęć – system symboli zaczyna działać przeciw samemuspołeczeństwu.