SPIS RZECZY

135Jeszcze po dwóch latach prowadzenia twardej polityki przez Reagana,Talbott nadal podtrzymywał swoją diagnozę („Time”, 18 kwietnia 1983):„Reagan liczy na to, że amerykańska przewaga technologiczna i gospodarczapozwoli mu w rezultacie na wygraną. (...) Niezależnie od poglądów Reaganajest niewielka nadzieja na to, że liczne niedomagania sowieckiej gospodarkidadzą USA decydującą przewagę na dłuższą metę, pozwalając im pokonaćZSRS w wyścigu zbrojeń. Nie ma wątpliwości, że gospodarka sowieckaprzeżywa kryzys, ale jest to permanentny, zinstytucjonalizowany kryzys,z którym ZSRS nauczył się żyć bez rezygnacji z priorytetu armat nad masłem”.Natomiast już po upadku muru berlińskiego, ale jeszcze przed rozpademZSRS, Talbott pisał („Time”, 1 stycznia 1990): „Przez ponad cztery dekadypolityka Zachodu była oparta na groteskowym wyolbrzymieniu możliwościZwiązku Sowieckiego. (...) Spektakl minionego roku (...) ukazał kruchośćcałego systemu komunistycznego. (...) Ta kruchość istniała przez cały czas, alemylono ją z twardością.(...) Zagrożenie sowieckie nie jest już tym czym było kiedyś. W wielkiej,40-letniej debacie to gołębie miały rację. USA zawsze miały ograniczonemożliwości zaszkodzenia gospodarce ZSRS. Inercja, marnotrawstwo, korupcjabyły wbudowane w system sowiecki. Dlatego ich skutki to rany zadane sobiesamemu, a nie rezultat bojkotów i polityki restrykcji. (...) Gdyby ZSRS byłkiedykolwiek tak silny, jak uważali ci, którzy nim straszyli, nie podlegałbyteraz takim konwulsjom”.Nie wiadomo, co bardziej zdumiewa: hucpa czy głupota Talbotta?Na początku lat osiemdziesiątych stwierdza, że ZSRS jest tak potężny,iż USA nic mu nie mogą zrobić, i łudzą się ci, którzy liczą choćby tylkona jego prześcignięcie. Dowiadujemy się też, że młodzi, którzy zastąpiądogorywających kremlowskich gerontów, będą równie agresywni. Natomiastw roku 1990 oznajmia, że ZSRS był słaby, więc niewiele można mu byłozaszkodzić. Stosując tego typu absurdalne rozumowanie, można dojść downiosku, że im ktoś jest słabszy, tym trudniej mu zaszkodzić! Co gorsza, tegotypu stanowisko jak Talbott prezentuje wielu zachodnich sowietologów.Jedna rzecz się zgadza: koniec zimnej wojny pokazał, że ZSRS byłrzeczywiście słabszy niż się niektórym wydawało. Jego potęga byłasztucznie podtrzymywana przez często rabunkową eksploatację surowców,pozbawianie obywateli owoców ich pracy oraz wydawanie ich na zbrojenia(co właśnie od lat powtarzał Reagan). Jak zwykle bywa w przypadkuApologia Ronalda Reagana