SPIS RZECZY

Wciąż istnieją miejsca w Europie, gdzie powietrze pachnieinaczej. Jest to wyczuwalne już od pierwszego oddechu. To powietrze,którym się zachłystujesz, wdziera się falami do płuc, przenika ciałowilgotnym brzemieniem pamięci, która mimo że już jest pamięcią, jeszczenie przeistoczyła się w przeszłość i zmienia cię nieodwracalnie. Najpierwprzemienia sposób, w jaki oddychasz, następnie ten, w jaki czujesz i myślisz.Kto miał okazję spędzić choć kilka dni w którymś z prowincjonalnychmiasteczek Besarabii, z łatwością rozpozna to powietrze, które wciąż drgapulsem pamięci. Które wibruje światłem palącej się Menory.Specyfika tych miast to rezultat polityki, jaką od końca XVII stulecia ażpo wiek XIX prowadziło Imperium Rosyjskie. Serii dekretów, które zabroniłyŻydom osiedlać się na wsi i zmusiły ich do przenosin do miast na zachód odrzeki Dniepr. Dziewiętnastowieczna historia Żydów w Rosji, w dużej mierzenieznana na Zachodzie, tworzy prolog dla ich losu w dwudziestowiecznejEuropie. Cierpieli z powodu postępującego ograniczania wolności, urzędowejdyskryminacji i licznych pogromów, będących zazwyczaj w interesiewładzy. Napływ ludności żydowskiej do miast, a następnie zniesienie barierw dostępie do edukacji za panowania cara Aleksandra II doprowadziłydo postępu społecznego i kulturalnego, który głęboko zmienił specyfikężycia tej społeczności w Rosji. Począwszy od lat 60. XIX wieku wzrosłaliczba i znaczenie inteligencji rosyjskiej pochodzenia żydowskiego. Dużajej część dystansowała się od swoich korzeni kulturowych i religijnych,podlegając zeświecczeniu i rusyfikacji. Z wielkim zainteresowaniem chłonęlipóźnooświeceniową myśl Zachodu. Odnajdywali się w świadomościniesprawiedliwości społecznej i postulowali konieczność głębokich zmian.Znaczny rozwój gospodarczy, który towarzyszył tym zmianom i je napędzał,pozwolił społeczności żydowskiej w Rosji na utrzymywanie żywotnych relacji