SPIS RZECZY

– Przez ostatnie wieki nasze nauczanie chrześcijańskie koncentrowałosię na naukach moralnych. Zakładano z góry, że wszyscy Hiszpanie sąkatolikami, więc nie ma potrzeby wiedzieć, co to znaczy być chrześcijaninem.W rezultacie powstała oświecona interpretacja chrześcijaństwa, widzącaw postaci Chrystusa tylko inspiratora moralności czysto ludzkiej. Naprzykład Kant lub autorzy wielu XX-wiecznych dzieł o Jezusie z Nazaretuprzedstawiają Go jako postać czysto ludzką, inspirującą cechami moralnymi.Jeśli przyjmiemy ten punkt widzenia, to nie mamy żadnej obrony przednihilizmem, absolutnie żadnej.Byli jednak teologowie, także powołujący się na SobórWatykański II, chociażby Karl Rahner czy JacquesMaritain, którzy właśnie w sekularyzacji upatrywaliszansę dla Kościoła i traktowali ją jako bardzo pozytywnyczynnik. Twierdzili, że katolikiem powinno się byćnie tylko z tradycji, z urodzenia, z jakiejś siły inercji,lecz z osobistego wyboru. Chodzi bowiem nie o ilość,a o jakość. Lepsze jest więc chrześcijaństwo mniejliczne, ale głębokie, niż masowe, ale powierzchowne.Sekularyzacja zaś wymusza taki właśnie proces – jestszansą oczyszczenia Kościoła. Może będziemy mniejliczni, ale bardziej ewangeliczni.– Wiem, że niemal wszyscy chrześcijańscy teologowie i myśliciele XXwieku przejmowali się faktem, iż życie chrześcijan i doświadczenie Kościoławydaje się być coraz mniej istotne dla konkretnych ludzi. To pobudzałoich troskę, żeby owo doświadczenie uczynić istotnym, ale nie wszyscy bylijednakowo świadomi podstawowego problemu dualizmu. Nie myślę tutylko o Rahnerze, choć o nim także, ale o wielu, którzy się na nim opierali.Czynienie Kościoła istotnym dla nowoczesnego świata – powołując się choćbyna aggiornamento, które proponowano w kontekście Soboru Watykańskiego II– traktowane było jako konwersja na nowoczesność. Doprowadziło to,niestety, do kolonizacji chrześcijańskiego słownictwa oraz chrześcijańskichkategorii przez pojęcia i kategorie nowoczesne. Na początku nie zdawanosobie nawet z tego sprawy, głównie z powodu inercji samego życia Kościoła,a także dlatego, że chrześcijaństwo i nowoczesność używały tych samychsłów, tylko nadawały im inne znaczenie. Na przykład Tradycja Kościoła miłuje