SPIS RZECZY

dowodów”. Dopiero jego śmierć dowiodła, że mówił prawdę. Moi przyjacielew Rosji po tym filmie powiedzieli mi: „Dobrze, że pokazałaś system Putina,ale to staje się dla ciebie zbyt niebezpieczne”. Nie mogłam jednak niepowrócić do tematyki rosyjskiej, gdy rozpoczęła się wojna w Gruzji. Kiedywe Francji zobaczyłam w telewizji, że rosyjskie czołgi jadą na Tbilisi, od razupostanowiłam tam pojechać.Polecieliśmy do Erewania, a stamtąd dotarliśmy do Gruzji. Było jużtam bardzo wielu zachodnich dziennikarzy. Nagrywaliśmy niekończącą siękolumnę czołgów, które sunęły w kierunku Tbilisi, a wszystkie one jechałyz Chankały – rosyjskiej bazy wojskowej na przedmieściach Groznego. Pytałamczołgistów: „Skąd jesteście?” A oni odpowiadali: „Z Chankały, jedziemy doTbilisi, mamy wziąć miasto i obalić Miszę”. Rosyjscy operatorzy i reporterzy,których znałam jeszcze z Moskwy, mówili mi: „Nie, to niemożliwe, czyżbyczekała nas nowa Czeczenia?”. Dwadzieścia kilometrów od Tbilisi czołgizatrzymały się. Spędziliśmy w tamtym rejonie dwanaście dni i każdegodnia chodziłam do czołgistów. Po dwóch dniach wyznawali już: „A możeto niedobrze, że tu jesteśmy?”, a na trzeci dzień zaczęli zaprzyjaźniać sięz miejscową ludnością. Pamiętam, jak pewien stary Gruzin zapytał czołgistę:„Hej, chłopcze, co tu robisz? Dzisiaj 10 sierpnia. Dlaczego nie jesteś nadmorzem?”. A ten mu odpowiedział: „Chciałbym nad morze, ale mam tylkoczołg”. „No to daj, zamienimy się: ja dam ci swoją ładę, a ty mi czołg i jedźnad morze”... Naprawdę ci rosyjscy żołnierze nie chcieli walczyć.W Cchinwali pokazano nam dzielnicę, którazostała zniszczona jeszcze w 1992 roku,i powiedziano nam, że to efekt niedawnegoostrzału gruzińskiej artylerii, na skutek którejzginęły tysiące ludzi. Jeździłam jednak poszpitalach, po cmentarzach, wypytywałamludzi. Według moich szacunków podczaswojny w Gruzji zginęło z obu stron po okołopięćset osób, nie więcej...