SPIS RZECZY

Jej uformowanie się po ośmiu wiekach islamizacji zbiegło się z narodzinaminowożytności. Hiszpania nie miała więc za sobą bagażu pewnego dziedzictwaumysłowego, jak inne kraje Europy. Niemal od razu została wobec tegoukształtowana przez nowe prądy. Pojawił się wspomniany przeze mniedualizm, którego logiczną konsekwencją musiała być sekularyzacja.Czy Hiszpania, zainfekowana tym dualizmem, przestałajuż być krajem katolickim?– W Hiszpanii istnieją resztki, rozproszone fragmenty chrześcijańskichdoświadczeń. Uważam je za ogniwa spontanicznej wytrzymałościchrześcijańskiej tradycji, w której kultura, życie ludu i wiara były zesobą ściśle związane. Niektóre z tych doświadczeń animowane są przezstowarzyszenia czy związki, w których dostrzegam to, co Arystotelesnazwałby poszukiwaniem wspólnego dobra. Poza tymi fragmentami jednakcałość życia społecznego naznaczona jest kulturą oświecenia. Katolicyzmhiszpański nie jest w stanie przeciwstawić się tej dominującej kulturze, gdyżnosi w sobie ranę, która narodziła się z nowoczesności, i która radykalnieoddzieliła doświadczenie chrześcijańskie oraz doświadczenie ludzkie.Jak się ten dualizm przejawia w konkretnym życiu?Wiele razy słuchałem praktykujących chrześcijan, którzy uważali się zaosoby wierzące, ale mówili, że to wszystko, czego naucza Kościół, możebyć co prawda inspirujące w życiu osobistym, ale zupełnie nie nadaje siędo zastosowania w firmie, w której pracują, ponieważ firma ta rządzi sięprawami ekonomicznymi. Tego typu przykłady mógłbym mnożyć. Takiechrześcijaństwo jest bardzo kruche, ponieważ ma do zaoferowania tylkoakty pobożności, określane ogólnie mianem duchowości, albo pewien rodzajlepszej nauki religii. Kiedy takie chrześcijaństwo ulega logice, jaka przedostajesię z kultury oświeconego humanizmu, często przekształca się w nihilizm.Ci ludzie rzadko zadają sobie pytanie, w jakim stopniu Chrystus obecnyjest w moim życiu, jak wpływa na moje człowieczeństwo, na moje spojrzeniena świat, mój sposób postrzegania istoty ludzkiej, ciała ludzkiego, związkumężczyzny i kobiety, relacji zawodowych itd. Chrystus jest jakby corazbardziej w tym nieobecny, traci swoją ważność. Właściwie utracił ją jużdawno, ale teraz dopiero wychodzą na światło dzienne konsekwencje tej