SPIS RZECZY

269Naród to grupa racjonalnychistot, które łączy to, że kochająte same rzeczy.Święty Augustynświat normalny 74 . Ta „normalność” jako cecha świata totalitarnego zostałaprecyzyjnie przedstawiona przez Imre Kertésza w Bez przeznaczenia 75 . HannahArendt opisuje ją jako „banalność zła”. Owa banalność zła, które jest zarazemnieczułe i okrutne, odzwierciedla się u Grossmana w „postaci ubóstwionej”,czyli figurze Lenina 76 .„Ubóstwienie Cesarza to podstawa totalitaryzmu w jego krańcowejformie” – pisał Bierdiajew 77 . Zjawisko zwane kultem jednostki współtworzyproces ubóstwienia. W przypadku Lenina miało to miejsce jużw początkowych momentach budowy komunistycznego imperium. Jużw roku 1918 ukazał się wiersz Demiana Biednego, w którym „Lenin, mimoże daleko, zawsze był z Rosjanami” 78 . W tym samym roku w nakładzie 20tysięcy egzemplarzy wydana została pierwsza biografia wodza pióra GrigorijaZinowiewa. Praca pieczołowicie przestrzegająca kanonów hagiograficznych.Jej bohater jest świętym ateistą, ascetą, męczennikiem, który żyje jedyniedla idei, jaką jest wiara w rewolucję bolszewicką. Zinowiew pisze o Leninie:„Zaiste jest on wybrany spośród milionów. Przywódca z łaski boga”. I dalejzapewnia, że „Lenin jest prawdziwym wodzem, który rodzi się raz napięćset lat”, choć nie wyjaśnia nam, dlaczego akurat raz na pięćset, anico oznacza w przypadku tak doświadczonego komunisty ta kuriozalnałaska boga (oczywiście pisana małymi literami), która legitymizować miaławładzę Lenina 79 .Zinowiew był jednym z najbliższych współpracowników Leninajeszcze z czasów wygnania, wrócił wraz z nim do Rosji, ale pozwolił sobie74 V. Grossman, Vsio tiechiot, Frankfurt nad Menem 1970, s. 112-114.75 I. Kertész, Sin destino, Barcelona 2008.76 V. Grossman, Vsio tiechiot, Frankfurt nad Menem 1970, s. 171.77 N. Berdiaeff, Reino de Éspiritu y reino de Cesar, Madrid 1955, s. 80.78 R. Stobiecki, Bolszewizm a historia. Próba rekonstrukcji bolszewickiej filozofii dziejów, Łódź 1998, s. 134.79 Tamże, s. 130. (G. Zinovev, N. Lenin, Lenin Vladimir Ilich. Ocherki zhizni y deiatielnosti, Petrograd 1918).Pisarz między ikoną a idolem