You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
CAP. LXXXV, 127<br />
[42] Verum non ita est. Nam ubi se flagitiis dedecoravere tur-<br />
pissumi viri, bonorum prœmia ereptum eunt. [43] Ita<br />
injustissume luxuria et ignavia, pessumœ artes, illis, qui<br />
coluereeas, nihil officiunt;<br />
rei publicœ innoxiœ cladi sunt.<br />
[44] Nunc quoniam illis, quantum mei mores, non illorum<br />
flagilia poscebant, respondi, pauca de re publica loquar.<br />
[45] Primum omnium de Numidia bonum habete animum,<br />
Quirites. Nam quœ ad hoc tempus Jugurtham tutata sunt,<br />
omnia removistis, avaritiam, inperitiam atque superbiam;<br />
deinde exercitus ibi est locorum sciens, sed mehercule<br />
magis strenuus quam felix; [46J nam magna pars ejus<br />
avaritia aut temeritate ducum adtrita est. [47]<br />
Quam ob<br />
rem vos, quibus militaris setas est, adnitimini mecum et<br />
capessite rem publicam, neque quemquam ex calamitate<br />
aliorum aut imperatorum superbia metus ceperit. Egomet<br />
in agmine aut in prœlio consultor idem et socius periculi vo-<br />
biscum adero, meque vosque in omnibus rébus juxta geranu<br />
se '<br />
42. Ubi seflagitiis; le Vaticanus entre<br />
et flagitiis intercale omnibus ,<br />
que<br />
Dietsch a admis dans son texte (éd.<br />
de 1859).<br />
Viri, omis dans le Vaticanus.<br />
44. Mei mores, mon caractère. Marius<br />
fait entendre que, s'il n'était pas retenu<br />
par un sentiment de dignité personnelle,<br />
il pourrait adresser à la noblesse d'autres<br />
reproches encore plus désbonorants.<br />
46. Bonum habete animum, quelques<br />
mss. de second ordre ont habetote, que<br />
Cortius a admis dans son texte.<br />
Avaritiam... 11 est facile de reconnaître<br />
ici une triple allusion à Bestia (avaritiam),<br />
Albinus (inperitiam), Métellus (superbiam) .<br />
Atque a été omis dans quelques mss.<br />
de second ordre et, par suite, dans la<br />
plupart des anciennes éditions.<br />
Deinde n'est pas en corrélation avec<br />
primum omnium, mais rattache directement<br />
.r 4(».<br />
la pbrase qui suit à removistis.<br />
Avaritiaaut temeritateducum attrita<br />
est. Allusion aux défaites qu'avaient atti<br />
rées sur l'armée romaine l'avidité de Bestia<br />
et l'incapacité d'<br />
Albinus. Marius reprend<br />
ici les deux premiers termes de rénumé-<br />
ration qu'il a faite plus haut, l'allusion à<br />
Métellus reviendra un peu plus Ioin; § 47,<br />
imperatorum superbia.<br />
b'2,<br />
47. Militaris œtas, de 17 à 4G ans.<br />
Capessite rem publicam; cf. Catilina,<br />
5 : expergiscimini aliquando et capes<br />
site rem publicam.<br />
Neque quemquam... ceperit. On trouve<br />
souvent ainsi neque, au lieu de neve, de<br />
vant le subjonctif, dans les propositions<br />
négatives. Cf. Gantrelle, Gramm. lat.<br />
§ J56, 2, remarque \.<br />
Aut imperatorum; dans P aut a été omis.<br />
Consultor, c'est-à-dire qui consilia dare<br />
solet. La même pensée a été exprimée<br />
différemment par Salluste, Catilina, 20,<br />
16 : Vel imperatore vel milite me utimini.<br />
Le mot consultor, substitué à imperator,<br />
est bien approprié à la définition que<br />
Marius a donnée lui-même de la manière<br />
dont il entendait le commandement, civile<br />
imperium.<br />
Meque vosque... geram, et en toutes<br />
choses je vou3 traiterai comme je me trai<br />
terai moi-même, c'est-à-dire je partagerai<br />
toutes vosfatigues et tous vos périls. Juxta<br />
est adverbe et équivaut à pariter.