жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

135 XX РАСЫРДЫЦ БАСЫНДАГЫ КАЗАК ЭДЕБИЕТ!Акыт елдш 6ipniri тарлжке кепш деп есептеЩц. 0з шиндепталас-тартыс, алауыздык жауга жем етпек. Сондыктан ынтымак,6ipniKci3 ешнэрсеге кол жетпейтшш акыл-кенес етедь «Жперщболса жМтгер, ж тц щ белш ашылма» — дей келш, «6ip-6ipiHeнанбайтын, кулык сатып алдайтындарды» шенейдЬШыншылдык пен сыншылдыктан туындап жаткангибраттылык — акын поэзиясыныц басты сипаты. Ол элеуметпкшындыкты шырайлы жырласа да, кемштйс кеселд1 сьшаса да туйштужырымындагибрат айтады, енеге-улп усынады. Халык камынойлауга каукары жок келпр пысыктардын iciH кептщ KacipeTiдеп санайды. Котам дамуына кедерп келпретш ой-сана мен icэрекетпнболмауын талап етедо. Ойткеш «жар астында жауын бар,желемж шыкса дауылдар». YMiT арт, ceHiM жукте дейдк Бул — елджмудде тургысынан айтылган сез. Сейтш улттык сана дэрежесшекетершген акьт кеншнен толгап, кемелд1кке бой урды.Тэуелдшк халык eMipiHe терендеп ciHin, адамдардын пигылниетп,м(нез-кулкы e3repin, бipлiк кете бастаган тустагы Акыттындши такырыпка жазган шыгармаларынын мэш ерекше болды. Ол —ислам д ш ш щ шарт-кагидаларын жуйел1 жырлаган дши агартушы.Онын б1рсыпыра шыгармаларынын взек-epiMi имандылыкадамгершшкпнасихат ету болып келехй. Жаксы мен жамандышендеспре суреттеп, мгнездеп мшдерд1 ашады. Кдйткендеадам атын аскак устауга болады деп толганады. Сондьпаанадамгернвлжпен астасып жаткан дш мен ата салтты таза сактаудынасихат еткен туындыларды кеп жазу кажет болды. Бул ушш каруы— калам, enMfli ce3i — елен болды. Акын ез каламынан заман менадам жайында ешнэрсеш кагаберю калдырмауга тырысты. 1зплжпен зулымдыктын паркын ашып, азаматтьпс-адамдык мураттын акжолы кайсы екенш алга тартып отырды.Тутастай алганда акын карангы халкынын кажеттшшн керебшш жэне тьпырыктан шыгар жолды нускады. Непзп шарт ретшдеенер-бйпмда, адал енбекп, береке-б1рлйсп насихат ета. Кеп нэрсекептщ езше байланысты деп карады да, улагатты ойларын соларгаарнады. Сонымен, Акыт — шыгармаларынан бастап eMipiHiHсонына дейш улт камын узбей жырлаган акын.Ол лирикалык поэзиямен катар эпикальпс жанрга да 6ipa3шыгармалар жазды. Шыгыс елдерше кен тараган ежелпэдебиет дэстурш жаксы бицц. Сондыктан б1рнеше дастандарыннэзира дэстур1 непзшде жазган. Онын «ЖиЬанша* (1891 ж.),«Сейфулмэл1К—Бэдигулжамал» (1895 ж.), «Шолак кол катын*(1901 ж.), «Камал nip муршид нак шабанда ахуалы» (1902 ж.),«Кажыбаян» (1908 ж.), «Керей иманы Мухаммед Момин» (1909 ж.),«Кобда кенес* (1911 ж.), «Жэшбек батыр», «Мухаммед-Кунапия»,т.б. дастандары бар. Акын 6ipHeine эпикалык шыгармаларынын