жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

КАЗАК ЭДЕБИЕТШЩ ТАРИХЫ: XX РАСЫРДЫЦ БАС KE3I (1 9 0 0 - 1917) 346табигатынын манызды 6ip кыры.“Азаматка” енпзшген б1ркатар шыгармаларында автор алгашкыжинакгагы агартушылык идеясын uirepi карай жалгастырады.Булардан да арада еткен аз жылдын езгерютерше байланыстыакыннын халыкгы окуга, енер-бшмге шакыруы — бурынгыдайжалпы уран туршде болмай, бупнп куннщ зэру кажеттерше карай,накгы мшдет туршде кабылданады. Мэселен, “Газет-журнал”деген еленде дуниеде болып жаткан окигалардан хабардар болып,кещл кезйш ашык устау ушш елге тарайтын баспасез органдарынжаздырып алу кажеттш айтылады. “Айкап” журналынын шыгабастауына жэне онын ею жылдыгына арналган елендерде, сондайак,“Жастарга” атты арнауда да, халыктын санасына санылауенпзш, оган дурыс жолды нускап отыру окыган азаматтардьщ ен6ipiHiui борышы етш керсетшед1.“Я, Алла” атты философиялык ойга курылган узак шыгарманыосы борышты акыннын 03i калай аткаратындыгына айкын мысалдеп карауга болар еда. Онда табигаттын неше турл1 кубьшыстарымен дуниеде кун сайьш кездесетш не килы окигалардын сырсипатымен себеп-салдарлары тусщщршедь Адам баласынынTipininiK карекетш, солардын шпнде ез халкынын енер-бшшненбос калып келе жатканын кынжыла айтуды акын бул туста даесшен шыгармайды.Жинактьщ ен басында турган “Таза булак” аттас еленнщ женжосыгыезгелерден белектеу сиякты. Акын мунда езшщ руханиустаздарынын 6ipi Ыбырай Алтынсариннщ осы атты гибратэнпмесш елен етш кайталайды. 1 шшде айтылатын ой туйнпезгертшмейд1. Соган Караганда, елен авторы eMipre кезкарастары,айналысатын KocinTepi эр алуан, акыл-ой дамуынын эр туршсатысында турган адамдардын табигат кубылыстарын, жалпыем1рлж максатты калай тусшетшдт олардын пршшйсге устанганмаксаттарына байланысты екенш керсету болган тэр1зд1. 1шюмагынасына унше карасак, автор солардын бэршен халыккакызмет етуд1 артык керетш1 байкалады.“Жут” деген еленшде Доныз жылгы (1911 жыл болуы керек—ред.) апаттын непзшде кеш пел i елд1Н "пршшпндеп бейкамдыкпен шаруага кьфсыздыктын ауыр зардаптары сыналады. Акынгасьфлар бойы калыптаскан TipmuiiK салтынын Tepic жактарыннакгы мысал аркьшы дэлелдеп, табигатка тэуелд1 болмаудыннакты жолдарьш усынады.бзшщ элеуметпк муратына, саяси максатына, туган халкынынбакытты болашагына соншалыкты кулай бершген азамат акындарьшында жогарьщагы ею жинакты талдау успнде кез1м1з жеткенарынды ас как екпшмен, курескер OMipiHiH эр турл1 кезещнбейнелейтш куйшш, еюнпи сарындарымен 6ipre окушынынжурек пернесш шр етюзетш нэзйс сезшге толы жумсак лиризм де