жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

167 ЭЛИХАН В6КЕЙХАН (1866-1937)мелшермен 4.696.600-га жеткенш айтып, он губерния халкынынсандык ара салмагын кестемен керсетедьАлаш apaarepi ез енбектер1нде казак арасындагы бурынгы билеужуйеш жойылып, онын орнына патша еюметшщ зандары журебастаган кезендеп соракылыктарды, орын алган улт танымынакайшы эдшегаздж, паракорлык, надандык дегендерд1 саралапкерсепп отырды. Кдзакша газет, KiTan жоктыгы, тек татаршабасылымдардын азды-кепп тарайтындыгы да айтылады. Кдзакш ш де сауаттылык денгешн керсететш, эртурл1 деректерд1келт1ред1. Элихан Бекейхан казакша сауаттылар — 42,3 % ,орысша сауаттылар — 2,7 % , Кдбанбай уез1нде казакша сауаттылар— 38 % , орысша сауаттылар — 3,6 % деген кызыкты сандарды даалга тартады. Ел туралы, улт тагдыры жайлы енбектершде езкезшдеп казак ахуалын, когамдык-саяси багытгардын сипатынсаралап, улт болашагын айкындауда Элихан Бекейхановтынкешбасшылык кызмеинш ерекше болгандьпы кепке магам. Онынэдеби енбектер1, аудармалары, эдебиет туралы кезкарастары осымаксутта айырыкша кызмет erri. Ещц-енга сауаттанып, биим алып,элеумет iciHe араласа бастаган казак зиялыларыньщ ею багыткаойыса бастаганын Элихан Бекейханов накты ажыратып айтады.Олардын 6ipi — мусылмандыкка ден коятын туршпшер, еюшшс! —европалык дамуды жактайтын батысшылар. BipaK булар эл1 толыкаш м , анык партия больш калыптаспагандыгын ескертед1.Элихан Бекейхан ултымыздын ата K9ci6i — кой шаруашылыгынжурпзудеп гасырлар бойы жинакталган тэж1рибес1нтужырымдаган аса манызды тарихи енбектерщщ ез1нде турмыссалтка,этнотрафияга, тарихка, мшез-кулыкка, казак мэдениетшекатысты кыруар деректер мен дэйектерд1 козгайды.Элихан Бекейханнын гылыми 1здешстершщ сан алуанбагыттарынын ш ш де тарихи кужаттарды жариялауы ез алдына6ip манызды сала: ол “Из бумаг султана Большой киргизской ордыСюка Аблайханова”, “Из переписки хана Средней киргизскойорды Букея и его потомков”, “Из переписки киргизских ханов,султанов и проч.” секщй документтерд1 бастырды.Гылыми экспедицияларга шыгу нэтижесшде жазылганенбектерд1н imiHfle Каркаралы, Павлодар уездер1не арналганзерттеулер казак руларынын TepKiHiH, есю аныз-энпмелерд!камтитын кызык, багалы материалдармен ерекшеленед1.Дегелен, Абыралы, Алтыбай, Кызылтау болыстары жайлыочерктерде жер ьщгайы, табигат жагдайы, ap6ip рудын кыстауы,Keicreyi, жайлауы, кузеу1, терт тулйс малынын саны, купм-багымы,шабьтдыгы, турл1 K3cin иелер! — ет!кшшер, усталар, зергерлер,балташылар, таскалаушылар, епншшер туралы кыска да накгымагометтер бершген.