жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

КАЗАК ЭДЕБИЕТТНЩ ТАРИХЫ: XX РАСЫРДЫЦ БАС КЕ31 (1900- 1917) 262Сезшд! акылга жендореда.Bapi де колдыц кыскасы —Bip тунда мойынга алмауым.Тагдырдын шебер устасы,Кердйм мен жок кып каррауын20, —деген жолдарда акын ерюн байлап турган тагдыр тусауы елестейш.Сэл кетшрек жазылган «...га», «М...га», «Аккудай улб1регенсунгак мойын», «Ак сэуле» сиякты лирикалык елендерде де акынжас адамнын ынтыктык ce3iMiH кыз керю, кыз намысы жайлыбайсалды ойга женшредьСултанмахмут enenflepi нпщде эр жагдайдагы акыннын кениткуйш бшйретш, кайгысы мен мунын, куйшппш бейнелейпнсыршыл лирика да мол ушырайды. Олардын тууы жогарыдаайтылган акыннын жеке басынын турмыс куШмен, ойга алганiciHiH орындалмай калган кезщдеп жан дагдарысымен байланысты.«Лэнет булга шатырлап», «Атты аяк», «Куцпрт туспен ойга батыл»,«Ей, махаббат, ей, достык», «Дуниедеп кызыктьщ», «Экелпп»,т.б. елендерден акыннын налу, торыгу, кушрену сэттерш танукиьш емес. BipaK ол муны жуйел1 турде сез1нген уштаэдйасеуластырмайды, олар жеке 6ip сэттердеп кешл куйшщ 9cepi болыпкалады. Тутастай акын жырлары оптимизмге толы.0з замандастарымен салыстырганда, Султанмахмут — солтустагы казак аулындагы таптык жйсгеушшйсп, кедейлж пенбайльпсгьш аракатынасын ерте ангарган акын. Жогарыда аталганeMip пшндыга мен элеуметпк мэселелерге арналган елендершеноны аньпс кере аламыз. «Кымыз», «Кешу» елендершш езшде-акел шпндеп элеуметпк TeHciafliicri ж т ангарган. Акыннын кымызшнсен топ пишен «Кажы, сопы, кожа, молданы», «Мырзаеке,ие солай» деп бас шулгып отырган ел басшыларын беле карауыжайдан жай емес. Ол сол топка юре алмай журген кедейлергеаяныш бщщредь EiciHmi еленде де кешу салтанатынан тыс,байлармен жалгасып кешке жаяу ерген кедейлерш таниды.Байлыктан непзш кедейшн енбеп курайтынын акьш «Bip адамга»елешнде TinTi ашыкайтады. «LUoHcepiKriri* шаруасымен барганда,акынга кемектесу орнына Шорманнын Садуакасы конактаргабурынгы аталарынан калган шен-шекпен, асыл буйымдардыкерсетш мактаныпты. Олещи Султанмахмут сол окигага арнапжазган. Ол аксакал шал керсеткен «асыл нэрселерди Kepinотырып, мьшадай дуние жинаган, шен-шекпенге кумарткан«басшы», «баккан халкын ондырган-ау» деп ойлайды. Шал кум!С“ Сонда, 109-6