жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

КАЗАК ЭДЕБИЕПНЩ ТАРИХЫ: XX РАСЫРДЫЦ БАС KE3I (1 9 0 0 - 1917) 24екендшн ашып кезге тоскан. «Кобыланды» казак тшнде тунгышбасылган жыр» дей келе, ютаптын басылым безещлршуше де,баспага усынушыларга да сын кезкарасын бщцрген. «Заркум»,«Сал-сал» баспасын орысша «макулатура», ягни бакалшы жолыдейдь Шокан ютабы басылган жол «литература жолы атанады»деп корытады. BipmiH кездегеш - окушыдан «алым алу», eKiHiuiciрылым жолы ек ен дтн тусйшредь Макалада ютаптын 6e3enaipuiyiтуралы да сез бар. Жырда суреттелетш Тайбурыл кандай, ютаптынсыртындагы сурет кандай деп сурак койган Элихан Бекейханбатыр мен аттын суретше де 6ipa3 орынды сын айтады. «Ютапташат — орыстын «тяжеловоз» дейтш жук аты. Шабандыры епздщ азакалдьшда» дейш. «KiTan бетшдеп суретте Кобылекен 6ip нашарбакалшы болып сальшран. Кобыланды батыр мурнынан айрыльшпуштиып тур» деп, казактын «Ат ернад, ер мурынды келед1» дейтшмакалын есше алады. «Орыстын уш батырын с алган Васнецовшебердш картинасы бар. Б р ашык хапын сыртына басылып, 5тиынра сатылады. Осы орыс батырларынын суреттерше карасак,Кобыланды батырга мшпзген боз айгыр Добрыня Никитичтш,Кобыланды батыр e3i — Алеша Попович, кун салып карауы ИльяМуромец кершедь Б р менщ жоруым рас болса, «Кобыландыны»баскан баскарма адаскан. Б р уят. Муны мэдени журттарда урлыкдецщ. Ютапты кайта басканда Кобыланды батырдын езшщcypeTiH де, атынын cypeTiH де жырдары жазуга дэл кылып басукерек. Тайбурылды тяжеловоз айгырга айырбастаганга казаккез1 уялады». Сондай жырда айгылатын Караспан, Ындулытаудан бастап Балалы тау, Жайыкка дейшл ондаган жер-суаттарын Ti3in керсетш, жер-су Ьэм Kici аттарын ютапты кайтабасканда аярына элшпе тэрт!‘б1мен басса Ьем ютаптьщ кайсыбетшде кездесетшш керсетсе деген талек косады. Гылыми талап.Казан каласындагы «Умид» мэтбурасынан 1914 ж. «Кара кыпшакКобыланды» ютабынын жарык керуше орай жазган ЭлиханБекейхановтын б р макаласына арнайы токталудагы максат—сыннын гылыми непэщштн, эдебиеттанушылык максат-муддесшангарта кету. Сонымен 6ipre осы макалада, сол тустагы ютапбастыру эстетикасы да, рттык мудде де, эдеби процестеп карамакайшылыктыагымдар кактыгысы да жаксы ангарылады. Жырдынтарихи непздш л мэселeci терен де тэлщщ турде эдш козгалган.Сол кездщ ез1нде жыр мен тарихи шындыктын сэйкесттмэселесшщ кетершу] эдеби-танымдык уршстщ каншалыкгы теренкарастырыла бастагандыгын керсетсе керек.Жана дау'хрде келе бастаган с оны жанрлар туралы да осы кездепэдебиет туралы сездерде niKip козгалды. Эс/ресе, роман жанрыныцсипаты, н епзп белплерi женшде турЛ1 кезкарастар (Арысры.«Роман не нэрсе?», Казак, 1914, №48, 31 кантар; Талапкер.