жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

261 СУЛТАНМАХМУГ TOPAflFUPOB (1893-1920)шенеп, мшейдк Феодалдык-патриархалдык салт-сананын тозыгыжеткен жактарын аяусыз эшкерелеп, олардын 0Mipci3juriH ашады,жанару кутш турганын дэлелдейш. Сол аркылы акын ез fleyipinneriказак когамы дамуынын курдел1 мэселелер! жайлы туйш жасайды.Заманына, заман адамына, казак кауымынын сол тустагыеюлдерше деген ащы сез «Жарлау», «Сымбатты сулу», «Булар им?»сиякты елендерде анык бой керсетедь «Жарлауда» акын казактынсол кездеп бас кетерер азаматтарына, улы-кызына, аксакалдарынажар сала отырып, олардын eHep-6iniMre енжарлыгын, партия, даужанжалгакумарлыгын бетше басады. Казак кызынын тагдырынааяушылык бишрш, малкумар, кызкумар шалдарды айыптайды.«Булар юм?» елешнде казакты бурынгы ер турйстщ азып-тозыпкулю болган журагаты деп карайды да, «усп-басын мунар жапкан»,карнынан басканы ойламайтын, малга арын саткан, «ез1 жатыпкудайды жумсайтын» жалкау, 6ipiH-6ipi жау керетш кертартпамшездерд! аяусыз эшкерелейй. Ал «Сымбатты сулуга» — казакэйел1 туралы сыпайы угымга Kip келлрген эдепаз, кергеназкыздардьш мшез-кулкы туралы улы сатира.Акын казак кауымынын осы Kyfti, болашагьт жайлы кепойланады. Патшанын отаршылдык саясатына да, ел эюмдершщeкiжYздi кылыгьша да сене алмайды. Келешектщ не боларынтусшбей дагдарады. Муны ол 6ipfle туспадцап («TyciMae», «Кешетунп туе, бугшп ic») айтса, б1рде дала табигатынын енжар куШменастастыра суреттеШй («Жазгы кайгы»), тагы 6ip елендершде кешл,журек ce3iMi куйшде («Кешлш кещпретш тагдьф») бейнелейдьЖалпы, Султанмахмуг — табигатты эсем жырлаган акыннын 6ipi.BipaK онын бул саладагы жырлары жалан KepiH icreH турмайды,сол кездщ когамдык жагдайларьш ангартатьш, табигат кубылысыорын алган ортанын ecepiH бейнелейтш ойлы суреттерге байкеледа. «Жапырактарда» ол кеп кек жапырак шпндеп жалгызсаргайган жапырак аркылы езшщ кешл куйш бейнелесе, «Кеш»аркылы тунп табигатты суреттеп, оны карангылыктан жолтаба алмай коркактаган лирикалык кейшкердщ жеке сез1м1менуштастырады. «Кешуде» ел ем1ршдеп кектемп езгерютерд1ауылдагы таптык жйсгеушипкпен байланыстырады. Мунын 6api деСултанмахмутгын шыгармашылык жольшда дэу1рд1Н элеуметпкжагдайларьш суреттеущ 6ipiHiui орынга койгандьпын керсетедкОл нет, калай жырласа да энпмеш заман мен онын адамына, отанэсер етш жаткан жагдайларга бурады.Осыны акыннын махаббат такырыбына жазган жырлары жайлыда айтуга болар едг Асылы Султанмахмуг махаббаты — ем!рденкагажуды кеп керген, алдагы ем1рден ум т аз, торыгынкьфап, ауруженген адамнын махаббаты. Ол суй ей, 6ipaK онын баянсыздыгынтуешедк Суйгенше аяушылыкпен карайды, езше e3iтоктам бередк