жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

КАЗАК ЭДЕБИЕТМЩ ТАРИХЫ: XX РАСЫРДЫЦ БАС KE3I (1900- 1917)__________ 264Жасаймын: «6ip колкабысКейшпге берем*, —деп23, —деп eMip суретш айтады. Осы шумакта Султанмахмуг eMipiHiH бармэн-магынасы туйшд елген.Султанмахмуг eMip шындыгын керкем бейнелеудщ эр тдопжолдарын isflecripin, X X гасыр басындагы казак эдебиетшде жанажанрлардын тууына атсалыскан белсещп каламгер болды. Ол казакелещнш мазмунын кенейтп, ем1рдеп кайшылыктар мен тартыстысуреттейтш саяси-элеуметгйс лирика, пейзаждык, жастык сез1мкуйлерше курылган сыршыл туындылар бердк Онын каламынанкептеген энпме, очерктер, публицистикалык жэне сын макал алартуды, ею роман («Камар сулу*, «Им жазыкты»), терт поэма(«Адаскан eMip*, «Кедей*, «Таныстыру», «Айтыс») жариялады.«Кдмар сулу» — езшщ такырыбы мен мазмуны жагынанэлеуметтйс роман. Жазушы казак эйелшщ теназдпстеп жайкуйшроман окигасынын непзше алып, сол аркылы ез floyipiHiHкогамдык шындыгын элеуметпк тургыда талдайды. Когамдыктоптардын Кдмар тагдыры туралы эр Typni TyciHiriH, эрекетпрш ш пн жан-жакты суреттей отырып, шыгарма идеясын ез!eMip сурген когамнын непздерш сынауга бешмдеШй. Калын малгасатып шалдардын жас кыз алуын, элдшердщ элс1здерге зорлыгын,халыктын карангыдагы капас пршй11гш етюр сынайды. Солнепзде феодалдык-патриархалдык салт-сананын KyftpeyiH жэнеоны уга алмай отырган елдщ надан м^нез-кулкын эшкерелейдьСултанмахмуг — адам хукын коргаушы, азат eMipjii ансаушы.Жастардын теш не косылып, 6miM алуына, халкын ерге суйреркатардагы азамат болуына плеюш. Романда жазушы ез ортасынанталпынып, бостандьпс iaaereH осындай жастардьщ эр килыкедергшерге кездесл, есю салттын курбаны болганын Te6ipeHeжазады. Сол аркылы аянышты тагдырга ел назарын аударуды,халык ce3iMiHe эсер етущ кездейш.Романнын непзп идеясын Султанмахмуг эр килы тагдырлар,адам бейнелер1 аркылы ашуга умтылады. Онын кейшкерлер1кезкарасы эртурл1 адамдардын кактыгыстары непзшде ж1ктелед1.Камар, Ахмет жэне оларды жактаушы Омар унамды кейшкерлерретшде танылып, жорга Нурым, Кдлтан кажы, Оспан би, т.б.жаналыкка карсы ю-эрекеттер1мен KepiHefli.Романнын непзп KeflinKepi Кдмар —жазушынын cyperreyiHue,аса сулу, акылды, устамды, сезге шешен, акын кыз. Султанмахмугоны романтикалык бейнеде алып, сирек туатын жан етш суреттейш.Кыздын портреп мен мшездемеа де соган лайык бершген.33Сонда, 124-6.