жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

377 FYMAP КАРАШ (1875- 1921)публицистикалык макалалар, очерктер мен елендер, езге елдердщэдебиет нускаларынаи аудармалар жариялайды. Г.Караштын осыгазетге “Бу кай заман?”, “TipuiiniK таласы”, “Газет деген не зат?”,“Тэнш жан жок”, “Булай мэслихат”, “Баку”, “Жастарга”, т.б.очерктер1 мен макалалары жарык кереш.Агартушы, ойшыл акын “Бу кай заман?” аталатын макаласындагылым мен енердш мэнш терещрек угынуды максат еткен. Ол саналуан дуниелйс пэндерш атай келш: “Бул пэндерд1 окудагы максат—оларда баян етшген кагидалардын магынасын бшп, колданьш,адам балаларына турл1 жактан пайда келпру болады— дейдь— Буларды гарарша окып бш, фарсьппа окып бш, Typiraue окыпбш, ия болмаса французша окып бш — 6api6ip, тек магынасынжаксы бш де, халыкка пайда келпр”. Демек, Гумар Караш гылымбукшадамзаттын игшт, сондыктан кай тшде болмасын гылымдымецгеру мурат дейтш озык ой усынады. 0M ip жарысында ертеденкешке дейт eciHen жата бермей, талпыныс-эрекет жасап, енер-6uiiM алып калу туралы кекейкесп ойларын “ TipinuiiK таласы”макаласында да ербтте тускен.Г.Караш 1912-1913 жылдар “Айкап” журналы бетшде “АхметЖанталинге жауап”, “Эрине, кунелту турасында” сиякты б1ркатармакалалар жариялайды. Алгашкы макаланы (“Айкап”, 1912, N°9) акын АЖанталиннш сол журналда жарияланган “Кунелту1м1зтурасында” деген макаласына орай жазган. А.Жанталин казакхалкы ушш калага орныгу ти1мш емес, онын аргы жагында кептегенкоркыныштар сезшед1 деген niKip айтса, Г.Караш хальпс келешепушш отырыкшы ем1рдш прогрессивок мэш зор, отырьпаяыльпсенер-бш1мге, мэдениетке жетуге 6ipfleH-6ip жагдай жасайды депбшед1. Акын б1ркатар езге елендер1 мен макалаларында да мундайniicipiii хальпс санасына жепозуд1 максат етп.Отырыкшылыктын, кала eMipiHiH халыктын гасырлар бойыкалыптаскан эдет-дагдысына, TypMHC-TipmuiiriHe пайдалыИэм зиянды жакгары туралы тек Г.Караш пен А.Жанталингана емес, XX гасыр басындагы Магжан сиякты б1ркатар акын,каламгерлерШн де терен толгаганы аян. Хальпс тагдырына еюудайэсер еткен б р хал —ойлануга туракгылык мэселе еш.Г.Караштын ерекше толганган мэселес1 — р т жэне туган тштагдыры47. Ол патша еюметшщ ез карамагындагы ртгардьщмэдениет! мен тшш эдет-гурпы мен дшш жогалтуга эрекететкенш, отарлаушьитык озбырлык саясатын ашына айтады. ГумарКазан TeHKepici жэне ол экелген зандар рттар тшн дамытугаеркшшк береш деп сенген. Эрине, б р акыннын алгашкы эсер147Г.Караш. т у г а н т ш // Дурыстык жолы. Орда. 1919.1 cayip.