жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

255 СУЛТАНМАХМУТ ТОРАЙГЫРОВ (1893-1920)1917 жылдын акпанында Ресейде буржуазиялыкдемократиялыктенкерю жещп, патшанын тактан тускеш мэл1м.Патша отаршылдыгы мен когамдык эдшетаздпасе карсы курескенСултанмахмут «Мундай заманда казак окыгандарынын казакшшде болмауы итпк»11 деп, 1917 жылдын 10 наурызында Семейгекелещ. Семейде уйымдаскан Казак комитетшщ жумысынакатысады. 1917 жылдын жазында Алаш партнясынын курылуын,Улттык автономия уйымдастыру талабын колдап «Алаш ураны»,«Таныстыру» сиякты шыгармалар жазады. «Сарыарка» газепндеелендер мен макалалар жариялайды. 1917 жылдын казанындаСемейге келген Элихан Бекейхановты карсы алушылар шшдеболып, «Элиханнын Семейге келуЬ («Сарыарка», 1917, 30 казан,13 караша) атты макаласын бастырады. Онда улт кесемшщхалыкгык енбеп мен оны карсы алушылардын ce3iMi кетерщюкуйде суреттеледь Осындай карбаласта журш Султанмахмутденсаулыгын нашарлатып алады. Кыс бойы Тобыкты шпне барып,кысыр саугызып кымыз iinin емделедь BipaK мендеген ауру бойбермейш. Кдйтып келш кершген Семей дэр1герлер1 де жарытымдыкенес бере алмайды. Содан ол туган елше — Баянауылга кетугемэжбур болады. Бул кезде жана курылган кенес еюметшщ ыкпалыел шйнде тарай бастаган ещ. Ол Керекудеп революциялык комитетжумысына катысып, елдщ кедей шаруаларына ара тусеш, даужанжалдардыэдш шешуге араласады. Елде ол котам дамуынынжолы, таптар тартысы мен Kypeci жайында кеп ойланады. Саясифилософиялыкэдебиетке кеб1рек кещл белш, К.Маркстщ,Г.В.Плехановтын, Н.Г.Чернышевскийдщ, В.И.Лениннщшыгармаларын окиды. «Адаскан ем1р», «Кедей», «Айтыс» сияктыпоэмалар мен «Осы да эдищис пе?», «0н бе, туе пе?», «Дауылдагыэбпер», «Тайса им?» деген елендер жазады.1920 жылы 21 мамыр кун1 узака созылган аурудан Султанмахмуткайтыс болады.♦ * *Эр акыннын тагдыры эр турл1 жагдайда калыптасады. Тукымыколайлы топыракка туеш, онай ешм беретш де, талмай iaaeHin,киыншылыкпе н алыса журш шьщдык жолын табатын да акындарболады. Сейте журт олар ез тагдырын e3iжасайды. Султанмахмутосы сонгы жолмен журген акын. Ол ез eMipiH e3i, ез елешменжасаган. Акыннын шыгармашылык жолын кадагалай карап,елецдершщ жазылу i3iMeH журсешз, бутан кезшз эбден жетед1.Султанмахмуттын керген eMip азабы, жокшылык, жас таланттьщ11 А . Еспенбетов. Султанмахмут Торайгыров. А ., 1992,30-6.