жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

207 ШЭКЭРШ КУДАЙБЕРДГУЛЫ (1858-1931)карсы куресте «мыцмен жалшз алысты», женшске ушырады,туйыкка 'предщ. Энет бабанын жагдайы да тура сондай. Поэмадагы«Койдындар Абайга да не кылшзбай» деген жолдар когамнынэдшетаздтне деген Шэкэр1м наразылыгынын туы icnerri. Акыраягындаму клык жастарга тшеулес, тшектес болган Энет бабанын03i де Жонгар ыланында удере кешкен елге Lnece алмай, 6ip тебеншастында калып кояды.Шэкэрйюпн эпикалык жанрдаш ендт 6ip келемд! мурасы—«EwiiK — Кебек»24дастаны. Бул — успм1здеп гасырдын бас кезшдеАбайдын пкелей акыл-кенес1мен жазылган элеуметпк поэма. Бултакырыпты шэюрттерше Абайдын 03i усынган тэр1зд1. вйткеш осыаггас поэма Магауия Абайульшда да бар. Сотан Караганда, улы устазшэюрттерше такьфып усына отырып, олардьщ шыгармашылыккуатын сарапка салып отырган сйякгы. Шэкэр1мнщ поэмасы 1912жылы «Жолсыз жаза, яки кез болган ic. Енлйс—Кебек» деген атпенСемейде ютап болып шыккан.Дастаннын окигасы ертеректе ел шпнде болган 6ip хикаянынепзге алган. Батар Кебек анда, Хан тауынан тулю кагьш жургендеаяк астынан кун бузылып кетед1 де, жолшыбай 6ip шал менкемшрдщ уйше туседа. Сол уйде Ещпк кызбен танысады. EKeyiсырласады. Кыздын айттырып койган жер1 бар, 6ipaK болашакем1рлйс косагы — мал сйякгы надандау. Енлпсгщ отан баргысыкелмейш. Бастапкы таныстыктьщ соны ыстык махаббатка уласып,Кебек пен Енлйс кол устасьш кашып кетш, кезден тасалау жердеп6ip жартасты мекендейш. Осы кезде кыз TepKiHi мен жштпцагайындары арасында дау туады. Акыры кыз жагынын кысымыменжтт жаты кыз бен жшттш жасырынган жерш айтып кояды. Еюташьпс капыда колга тусш, жартас тубшде кушактары ажырамастанказа табады. Жартастын куысында юшкентай сэби шырылдап калаберед1. Отан караган жан болмайды. Ею мунлыкты душпан санап,елпргендерше масатганган топ кайырылмастан кете барады.Дастаннын басты аркауы махаббат трагедиясы болган мен,акын оньщ сол кездеп замана сипатына, ел шшдеп элеуметпкжагдайларга сэйкес кубылыс екен)не назар аударады. Трагедиянынтууына себеп болтан когамдык-элеуметпк жагдайлардын табигатынайкындау ушш Шэкэр1м тарихты, «актабан шубырынды» дэу1ршщдурбелещн ез сезше астар репнде алады. Акын Енлйс пен Кебектщмахаббат сапарында кайшлы казага ушырауын элдеб1р рудыннемесе 6ip гана топтын, жеке адамнын мойнына коймай, осынаутарихи астар аркылы патриархалдык сананын катып калганкагидаларьш эшкерелейд1. Шынында да осындай кагидаларустем болып турган заманда ею жастын тагдыры баскаша болуым Сонда, 291 — 309-6.