жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

543 1916 ЖЫЛРЫ УЛТ-АЗАТТЫК K0TEPWICKE БАЙЛАНЫСТЫ TYFAH ПОЭЗИЯатка мшедг Патшанын acKepi немгстен repi, карусыз казак,кыргызбен согысканды суйед1. Жызак деген езбек каласын жерменжексен етед1. Кыррыз ауып, Алтай асып, Куншыгыс Турюстанетедь.. Тарбаратай, Алтай найманы Keptui Кытайра ауады. Ауранелд1 бегеуге аскер шырады... Алаштын баласына канкуйлы жауболган патшанын кызметлпа терелер параны жатып та, турыпта ал ран. Алаштын жайында кара топьфак, кау жер болса, акканезен, шал кар кел, тущы кудык, мелд1р брак, жайлы, жарык,торайлы орман болса, майлы ет б1здщ орыстын сыбарасы депотаршыл орыска тартьш эперген. 1913 жылы жалрыз Жетссуданегшпи орыс терт миллион десе жер алган. Сорыска дейш орыстынeriHinici казак, кыррыздын жершен тандап 25 миллион десятинажер алган... Алаштын баласы иттей улып шелле калган!”41.Мундай алапат окиралар баягы “ Актабан шубырынды, Алкакелсуламадан” кейш дал осындай сипатта бола коймараны мэл1м.Осыран орай Куанышбай Бозаев деген акыннын “КаракойынKOTepiitici” деген дастанын далелге келтеруге болар ед1. Акын осыкетершстш басы-касында болып, Орта-Аргын елщдеп сарбаздарбастыры Жакып ердщ касында журт, окиганы тугелдей ез кез1менкерген адам. Жырды сол 1916 жылы жазып аякгаран, оны акыннынез аузынан жазып алып Акмоланын “Бостандык туы” газетшдежариялаган — Мажжейулы Мукаш деген журналист.Дастан “Сарбаз” , “Отряд”, “ Соры с” , “Босу”, “Прием”,“Мунапас” атты алты тараудан турады. Тек алрашкы “Сарбаз”деген тарауда рана ел пшнщ дурлтп, курбан шальш, каруланабастауы, жас жтттердщ лешрш масаттануы мен кайраттануы молсерпшмен сипатталады. Ал карулы отряд келгеннен кейшп едцщтоз-тозы шьггып, канды кыррынра ушырауы, “балапан басына,турымтай тусына” дегендей журттын бет-бетше аууы кен KepiHicтапкан. Мундай тонау мен зулымдыкты орыс эюмдер1мен ауызжаласкан болыс, билер icxe асырады. Бул сумдык KepiHicTi акын азсезбен тап басып бейнелейш:0рт с алып Шаштыра да барып кайтты,Жауызяар бар керепн алып кайтты.Канды ауыз, Tyci суык кек каскырларМунайтып елдан шин жарып кайтты!42Рас, сарбаздар колындагы кыльпп, найза, сойылмен, 6ipniжарымш ип мылтырымен жасанган жаура карсы шауып, улкенерлпспн улпсш керсетеда. Бар болтаны 6ip мындай рана сарбаз41 “Казак эдебиеп” газеп Ns 31, 1990ж., 3 тамыз / Кыр баласы менШестаковгын “ 1916 жыл” атты енбепнен уз1нд1.42 Он алтыншы жыл. А., 1936, 34-6.