жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

51 XX РАСЫРДЫЦ БАСЫНДАГЫ КАЗАК ЭДЕБИЕПокырман оган эр оралган сайын жана окыгандай эсерленл, езжурегше жакын элде не табады. Бул эсердщ купиясын шыгармаезепндеп уакиганы керкем шындыюса шеберл1кпен айналдырабшепн повесть формасынын даралыгынан, адамдар арасындагыкатынас пен сез1м сырларын сулу Tin аркылы мшс1з денгейге| жетюзген Б.Майлин талантынан i3fley керек. «Шуганын белпсЬ—OMipniH езшдей карапайым, эдем], сулу, dpi жумбак.XX гасыр басында эдебиетгм1зде жана казак романыкалыптасты.XX гасыр басындаш кейб1р шыгармаларга байланысты(ocipece, 1917 ж. деШнп) роман деген жанрлык аныктауыштышартты турде кабылдаган жен. бйткеш таза жанр теориясынынтуртысьшан келеек, олардын ташде жанры талабына толык сайкелмейпндер1 де бар* Алайда, одан бас тартудын да кажеп жок.Б р устаныммен келсе, элемшк роман тарихында аталып жургенталай шыгармалардын гана емес, бугшп романдардьщ кебшщ де, жанрлык турпатына кумэндануга болады. Авторлык максат пенидеяга орай, шыгарманын жанрлык Kefl6ip белгшерше карай романдеп шартты турде аталатын шыгармалар элемшк эдебиетте аземес. Алайда, эр халыктын эдебиетшде жанрлык типологияменкатар, езше гана тэн ерекшелпстердщ мол болашны да аян.Роман жанрынын тарихы, даму жолдары бар. Б р —eMipniкарасезбен керкем бейнелеу тарихы. Онын туу, кемелденужолы эр ел эдебиетшде езшше етеш. ¥зак, кыска мерз1мдерд1(диахронды тургьшан алганда) камтуы мумюн. Мысалы, жанароманга жету ушш грек, италия эдебиеп ондаган гасырлардыбастан кешее, француз, HeMic, агылшын эдебиеп ею-ушгасырды ‘ артка салды, орыс эдебиетше Пушкинге жету ушш100-150 жыл керек болды. Bpi романдык тш брардын кебшдеаударма шыгармалар непзщце калыптасты. Ал казак эдебиепб р жолды айтарлыктай кыска мерз1м шпнде 20-30 жылда eiri.Муньщ тарихи объективп ce6enTepi болды. Дэстурл1 эдебиепмен аса бай ауыз эдебиеп, халык прозасы, халыктык романдар,сез енерше деген ерекше кабшет, Баше, Шышс, орысклассикасымен жаксы таныстык б р дамуды тездетуде улкенроль аткарды. XX гасыр басындаш казак эдебиетшде романдыкойлау керийстерш ангартатын элденеше факторлар болды.Халыктын сауаттылышнын артуы, дуниетанымнын жанаруы,адамнын ез кукышн сезше бастауы, niicipiH, кезкарасын коргаугаумтылуы т.б. таска басылган сезге, киял-гажайып уакигаларгатолы шыгармаларга кезкарас езгерд1. Дидактикалык, енегелжмаксаты айкын шыгармаларга ьпсылас азайды.Романды «жана заман эпосы* десек те, эдебиет тектершщсинтез! —синтетикалык жанр десек те, роман эдеби дамудын