жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

КАЗАК ЭДЕБИЕТШЩ ТАРИХЫ: XXРАСЫРДЫЦ БАС KE3I (1900- 1917)___________ 290iciM, MeHi айтып журт сагынып шелдегендей» дегещп айтады.Бул. бшпмдерде адам eMipiHiH кэршкпен байланысты езгергсшакын шеберлжпен суреттейгц.Жалпы алганда, «Адаскан eMip» — ecici курылыс жагдайында1здеген бакытын таппаган адамнын трагедиялык куйш шеберсуреттеген, одан кутылудьщ жолын ансап, болашак эдшетпкогамнын сипаттарын бейнелеген терен магыналы туынды. Акыносы непзде адам eMipiHiH адасушылык ce6enTepiH, онын eMip cypinотырган когамымен 6iTicnec кайшылыкка келуш ашады. АдамeMipiHiH мэн-машнасы жайлы философиялык ойлар туйедь«Кедей» поэмасы (1919) да осы улгтдеп казак кедейшщ сырымен муны. Онда да лирикалык кейшкер ез басынан кешкен eMipеткелдерш энпмелеп, ез бакытын таба алмай киналады. Ауылкедейшщ тагдырына есер етш жаткан эдшетазшктщ KepiHicTepiHакын жан-жакты ашып суреттейш. Ол бай малый багып,жалшылыкта, корлыкта еткен eMipiH, калага барып enaipicriHaybipжумысына жегшш, тапканы тамагына жетпей киналганын ескеалады. Муныц бэрш акын накгы сурет аркылы ашады. Осыданумшпздйасе тускен кедей тагдьфы, eMip кайшылыктары жайлыойланады. 0 зш бай баласымен салыстырып, ею жагдайда ею турл1eMip кешкен адамдар т1рл1пндеп эдшетаздйсп кередкАнау Жакып сэн гузеп сауык курган,Курдасым емес пе еда 6ip кун туган.Мен туганда табылмай кара сабын,Ол туганда Hie сабын тэшн жуган43.Мундай элеуметпк сурактарды lyciHyre Султанмахмут кедей1дайын емес. Ол эдшетке жету жолын бшмейдь Соган карамастанесгалйшен, эди1етс1зд1кпен шыгысып, ез ортасынан белшшшыгады. «Журепмд1 белпаз нэрсе кысып, шакырып тур, мшекикегпм сонда» дейш. Окуды максуг тугады. Поэма эщлет жолынкеп 1здеген Султанмахмупъщ да ез заманымен сиыса алмай, алданжана eMip купсеншщ белпа сиякты.Султанмахмупан калган мура б1здщ угптык едебиепм1здщжана кезешнщ — X X гасырдын басындагы дэу1рдщ шындыгын,когамдык ой-тюрдщ дамуын TyciHyiMi3 ушш аса манызды.¥лы акындар niicipi кашан да ойды козгайды, жанга азы к беред1,niicipre талгам дарытады. BipaK оны туану де онай бола бермейдьСол сиякты 6i3 де Султанмахмут eMip сурген, ол жырлаган заманшындыгын б1рден туеше алмай, кеп адаетык. Акыннын ортасын,онын неге сол ортамен екпелескенш, алысканын жете укпадык.63Сонда, 192-6.