жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

КАЗАК ЭДЕБИЕТШЩ ТАРИХЫ: X X РАСЫРДЫЦБАСKE3I (1900- 1917) 546Тек мундаш 6ip айырмашылык: бетпе-бет келген согыста халыкжасактары пулемет пен зенб1рекке шыдас бере ал май, амалсызкейш шепнгенде, жол-женекей эйелдерше кишген отрядкатап болып зор кыргынта ушырайды. Аккоз батыр да колга тусш,артынша сот болып, ит жеккенге айдалады. Елдеп жастар майданшебшдеп кара жумыска epiKci3 алынып, шеказ азап-киыншылыккеред|.Осындай ел кайшсын жинактап керкем суреттеуде дараланыпкезге тусетш шыгармалардын 6ipi — “Кулакаска” дастаны. Мундада ел екхжузш басшылардын алдауына ceHin кыршнга ушырайды.Жаппай кетершген Обалы елше Кулакаска елшщ азаматтарыда косылып, олар Ыргыз, Торгай, Костанай тешрепмен rimiТоргайдагы Аманкелд1 батырмен байланыс жасайды. Дегенменотаршылдарга карсы куресте халык 6ipniri айкын керщсе де,журттын жер ынгайын тш мш пайдалану, уйымдастыру icTepinaeтэж1рибеа аз болды. Ел басшыларынын алдау-арбауына ceHinкалып кеп опык жейД1, сонын зардабын тартады. Сол кайгылыKepiHicTi аты-жеш белпаз акын темендепше сипаттайды:Мулйс ойран, адам кыргын, кан жыл ап ел,Ешреген кала берш кез жасы сел.Бауырында эр тебенщ жатка н елйсБетшен муцоы куй мен суйеш жел!46Халык кайгысын арнайы жырлайтын осындай туындыларменкатар, сол 6ip ел басына ауыртпал ык тускен киын кезенде журттынжаркын болашагы уш ш ез eMipiH киып мерт болган ерлердщ аскактулгасын жасаган жыр, дастандар да аз емес. Булардын сотташбатыл жауаптары мен кайыспас кайсарлышн, ел мунын айтудаштапкырльиын, шешендшн езгелерге улп етш сейлейдь Осытуста Бекболат, Эли, Тайлак, Жанабай, Жакып, Иса, Тайшым,Кыргызбай icneirec талай ерлердщ жанкиярлык ерл1'к icTepiH ескеалып, мактан тугамыз. Осы орайда Иса Дэукебайулыниа делшшжурген “Бекболат” дастанын жеке белш атаган жен.Ен алдымен, осы дастаннын авторы женшде 6ipep сез. Э й гшакынымыыз ГЖансупров архившен кел in тускен бул туындынынавторы керсетшмеген, тек ен сонында “Жинаушы Жушс” дегенсез бар. Ал енд], алгаш ыкшамдалып, кейб1р тустары ушталыпецделген 1936 жылш “ О н алтыншы жыл” деп аталашн жинактаавторы Иса Дэкембайулы деп керсетшгеш мшпм. Булан кейшпжинактар мен эр алуан хрестоматияларда Иса Дэукебаев депжазылып жур. Шынына келгенде, окига болган Жепсу ешршде46 Казахстан Республикасы Гылым министрлт — Гылым академиясынынОрталык гылыми кггапхана коры №1011, 302-6.