жекелеген ак.ындар шырармашылыеына шолу

251 СУЛТАНМАХМУГ ТОРАЙГЫРОВ (1893-1920)Муканнан екшнп жыл сабак алам.Уйыктасам да кеншм о куга алан.Лепес кып e3iбастап акын бол деп,Дугасын ыкыласпен берда маган,3—деп жазган Султанмахмуг алгашкы елендершш б1ршде.Султанмахмуг бул молдалардын шпнен акындык жолга батасынберген деп, Мукан молданы ерекше атайды. Мукан ез! де еленгеyftip, ecici шыгыс сюжетгерш елен етш жазатын, 6ipeyni макгап,6ipeyzu мазак етш жанынан шыгаратыны бар адам болган. Олшэюрттерш еленге кызыктырьш, халык ауыз эдебиеттмен, араб,парсы ynrinepiMeH таныстырып отырган. Жогаргы еленш де акын1907 жылы «Секши eMip кыска жарты тугам» деген атпен Муканыкпалымен жазганга уксайды.1908 жылы Баянауылда Эбдарахман деген молда медресе ашып,Султанмахмуг сотан окуга барады. Онда era жылдай окыганболашак акын окуын бтрмей кетт калуга мэжбур болады. 0 зуйшде жатып окыган баланы молда малай орнына жумсайды, онъшустше катал устап, эр Typni сылтаулармен урып-согатын болады.Молданын надандыгын, каталдыгьш айтып, Султанмахмуг сыкакелендер шытарады. Молда баланы одан api жазалап, елен жазуынатыйым салады. Жасынан эр турл! молда алдын керш, оларданжарытымды бш м ала алматан Султанмахмуттын дан мен молдажайлы кезкарасы осы кезден калыптаса бастаганга уксайды. Олмолдалардын надандыгын, есю дши мектептщ балага ешнэрсеуйрете алмайтын схоластакасы мен катал тэрпбш алгашкыелендершщ езщде-ак («Орнымыз медресе окып жаткан», «Дш»,«Сокыр сопы», т.б.) катты сынта алады.1911 жылы Султанмахмуг 6ip кыс бойы Нургали дегмугал1мнен сабак алады. Ол жанаша окыган адам екен,окушыларын пэн непздершен таныстырьш, олардын бш1мге дегенынтасын упггайды. Нургалидьщ кемепмен Султанмахмуг казак,татар тшдерщде шыгатын керкем эдебиет йтаптары мен газет,журналдарды окуга дагдыланады. Болашак акын одан dpi окудыармандайды.Осы максатпен Султанмахмуг 1912 жылы Троицк каласынабарады. Онда Ахун Рахманкули деген татардын медресесше тусеш.BipaK Султанмахмуг мунда да узак оки алмайды. Турарта уй таппай,api каражаты бол май кеп киыншылык керген ол екпе ауруынашалдыгады. Медреседе кыс бойы тана окып, жазгьпурым Троицкманындагы 6ip ауыл га бала окытуга кетед1. Ондагы ойы — бала3С. Торайгыров. Е й томдык шыгармалар ж инаш . 1-т., А ., 1993,20-6.