Rapport - Bijwerkingen van herstructureringsoperaties - KKS

Al met al is duidelijk dat veel herhuisvestingsurgenten er qua woning aanzienlijk op
vooruit zijn gegaan. Dat lijkt een logische uitkomst, omdat dergelijke bewoners vaak
in de slechtste woningen van de stad woonachtig waren. Toch is het wel belangrijk om
te zien dat de verhuisden ook duidelijk verbetering ervaren. Sloop lijkt dus (indirect)
wel degelijk te leiden tot een hogere woontevredenheid. Dat kan worden gezien als een
belangrijke steun in de rug voor gemeentelijke beleidsmakers en woningcorporaties.
De buurt: vooruitgang?
Herhuisvestingsurgenten verhuizen opvallend vaak naar buurten die op hun oude
buurten lijken: de nieuwe buurten hebben vaak een goedkope woningvoorraad, een
relatief lage sociaaleconomische positie (gemeten aan gemiddeld huishoudensinkomen)
en veel niet-westerse allochtonen. De nieuwe buurt heeft gemiddeld genomen
wel een net iets hogere sociaaleconomische positie dan de oude buurt. Omdat doorgaans
de armste wijken worden geherstructureerd, verhuizen herhuisvestingsurgenten
vrijwel automatisch naar wijken met een (iets) hogere sociaaleconomische status.
Het gemiddelde rapportcijfer dat herhuisvestingsurgenten aan hun buurt geven stijgt
van een 6,2 voor de oude buurt naar een 7,2 voor de nieuwe buurt. Hoewel deze toename
kleiner is dan de toename van het gemiddelde rapportcijfer voor de woning, is
deze niettemin substantieel. De mate waarin de buurttevredenheid van urgenten verandert,
heeft vooral te maken met de kenmerken van de oude en nieuwe buurt en niet
met persoonlijke achtergrondkenmerken als leeftijd, inkomen, huishoudenssamenstelling
en etnische achtergrond. Relevante buurtkenmerken die de buurttevredenheid
beïnvloeden zijn de staat van onderhoud, ervaren veiligheid, sfeer en omgang in de
nieuwe buurt (in vergelijking tot de oude buurt). Ook wordt de tevredenheid met
de nieuwe buurt in belangrijke mate beïnvloed door de tevredenheid met de nieuwe
woning. Dat komt ook overeen met de bevindingen in eerder onderzoek.
Als respondenten ontevreden zijn over hun nieuwe buurt, zit hem dit vaak in het
gebrek aan sociale contacten, de ligging, de bevolkingssamenstelling en de ervaren criminaliteit
en overlast. De ernst van deze ontevredenheid is vaak beduidend groter dan
de ernst van de ontevredenheid met de nieuwe woning. Waar herhuisvestingsurgenten
meestal van mening zijn dat de pluspunten van de woning de minpunten van de
woning ruimschoots compenseren, geldt dit in de meeste gevallen niet voor de buurt.
Dat duidt erop dat het vaak ingewikkelder is om de juiste buurtkeuze te maken dan de
juiste woningkeuze. Het is namelijk lastig in te schatten wat het sociale klimaat is van
een buurt als je de buurt (en de nieuwe buren) nog niet goed kent. Dat wordt pas duidelijk
als je er eenmaal een tijdje woont.
3. Het waterbedeffect
De bijwerkingen van herstructurering hoeven zich niet te beperken tot herhuisvestingsurgenten.
Ook de buurten waar zij zich vestigen kunnen de effecten van
herstructurering voelen. Of deze effecten ook daadwerkelijk optreden hebben we
onderzocht op basis van de gegevens van alle vijf onderzoekssteden (Breda, Den Haag,
Ede, Groningen en Rotterdam).
15 Bijwerkingen van herstructureringsoperaties