Rapport - Bijwerkingen van herstructureringsoperaties - KKS

2 De stenen onderlegger:
ontwikkelingen in
de voorraad sociale
huurwoningen
2.1 Inleiding
De discussie over waterbedeffecten als gevolg van stedelijke herstructurering is vooral
bekend geworden door veronderstellingen over verplaatsing van overlast en sociale
problemen van herstructureringsbuurten naar andere buurten. De discussie heeft
echter ook een ‘stenen onderlegger’, namelijk de voorraad sociale huurwoningen. De
herstructurering loopt in de meeste grote steden ongeveer vanaf 2000 en heeft, in
combinatie met ander woon- en bouwbeleid, niet alleen gevolgen voor de aard en
omvang van de voorraad sociale huurwoningen, maar ook voor de ruimtelijke concentratie
en spreiding ervan. Voortgaande herstructurering zou contraproductief kunnen
werken door sterkere concentraties van sociale huurwoningen op locaties die (nog)
niet geherstructureerd worden en door hogere concentraties van de zogenaamde ‘doelgroep
van beleid’ in de resterende sociale huursector. Dit zou het risico op verplaatsing
en (her)concentratie van bepaalde sociale problemen kunnen verhogen. De vraag in
hoeverre dat laatste gebeurt, komt later in dit rapport aan de orde.
In dit hoofdstuk beperken we ons tot de ‘stenen onderlegger’ en kijken we naar de
impact van herstructurering op de samenstelling van de woningvoorraad (met name
de sociale huursector) in Breda, Den Haag en Rotterdam in de afgelopen tien jaar. Bij
de laatste twee steden komt de regionale dimensie expliciet aan de orde. We definiëren
het begrip kernvoorraad en besteden voorts aandacht aan de verschuivingen in
eigendomsvorm en prijsklassen in de afgelopen tien jaar. Vervolgens gaan we in op de
slaagkansen van verschillende woningzoekenden in dezelfde periode, waarbij we primair
ingaan op het mogelijke effect van herstructurering op de slaagkansen van met
name reguliere woningzoekenden zonder urgentiestatus.
Bij de analyses hebben we gebruik gemaakt van verschillende gegevensbronnen:
1. Woningvoorraad naar eigendomssector, op verschillende schaalniveaus
2. Sloop- en nieuwbouwgegevens per eigendomssector (voor viercijferige
postcodegebieden)
3. Corporatievoorraad naar prijsklassen
4. Cijfers over aantallen woningzoekenden en geslaagden in de sociale huursector,
voor verschillende typen woningzoekenden
5. Gesprekken met sleutelfiguren van gemeenten en woningcorporaties
27 Bijwerkingen van herstructureringsoperaties