Rapport - Bijwerkingen van herstructureringsoperaties - KKS

Op basis van het voorgaande zijn twee onderzoeksvragen geformuleerd:
1a. Wat is het effect van de voortschrijdende aanpak van herstructurering, veranderingen
in het aanbod van sociale huurwoningen en de huisvestingsopgave op de aard,
spreiding en omvang van de voorraad sociale huurwoningen?
1b. Wat is de ontwikkeling van de slaagkansen van verschillende groepen woningzoekenden
en wat is hierbij het effect van herstructurering?
Deze twee vragen worden in Hoofdstuk 2 beantwoord op basis van gegevens uit Breda,
Den Haag en Rotterdam. Bij de twee laatstgenoemde steden zullen we ons niet alleen
op het stedelijke niveau richten, maar ook op de regionale verbanden (respectievelijk
stadsgewest Haaglanden en stadsgewest Rotterdam).
1.3 Effecten van herstructurering op herhuisvestingsurgenten
Bestaande kennis
Er is in de afgelopen jaren veel onderzoek verricht naar de verhuisbewegingen en
ervaringen van herhuisvestingsurgenten 7 . Daarbij is ook veel aandacht besteed aan de
nieuwe woonsituatie, in het bijzonder de kenmerken van de nieuwe buurt De vraag
hierbij is in hoeverre geherhuisveste bewoners nu anders zijn dan andere verhuisden.
Slob e.a. (2008) constateren dat geherhuisveste bewoners vooral terechtkomen in wijken
dichtbij de herstructureringsbuurten, in wijken met veel sociale huurwoningen
en in wijken met relatief veel niet-westerse allochtonen en een laag gemiddeld inkomen
(zie ook Gemeente Den Haag 2005, 2008; Kleinhans 2005; Van der Schaar &
Den Breejen 2004). Maar hetzelfde geldt voor ‘gewone’ verhuisden uit herstructureringsbuurten.
Herhuisvestingsurgenten wijken alleen af doordat ze meer geneigd zijn
om binnen de wijk te verhuizen. Als ze de wijk wel verlaten, komen ze in de meeste
gevallen in een (iets meer) welvarende buurt terecht. Een meerderheid is dan ook van
mening dat ze er ten opzichte van hun vorige buurt op vooruit zijn gegaan (zie ook
Kleinhans & Kruythoff 2002).
Op basis van een analyse van landelijke surveys (WBO, WOON) kunnen echter minder
rooskleurige conclusies getrokken worden (Bolt e.a., 2009). Huishoudens die
vanwege sloop of renovatie hun huis hebben moeten verlaten, hebben minder kans
om een stap vooruit te maken in de buurtenhiërarchie (gemeten naar gemiddeld
inkomen) dan reguliere verhuisden, zelfs als rekening wordt gehouden met achtergrondkenmerken
als inkomen, etniciteit en huishoudenssamenstelling. Dat duidt erop
dat geherhuisveste bewoners een relatief zwakke woningmarktpositie hebben, ondanks
het feit dat ze voordeel hebben van een urgentiestatus (die alleen voor de sociale huursector
geldt) en een verhuiskosten vergoeding. De tegenstrijdige onderzoeksresultaten
7 In chronologische volgorde: Gemeente Den Haag (2001); Heins Advies (2001, 2002, 2004, 2007); Klein-
hans & Kruythoff (2002); Steunpunt Wonen (2003); Leveling & Vos (2004); Den Breejen e.a. (2004);
Oude Ophuis (2004); Van der Schaar & Den Breejen (2004); Gemeente Den Haag (2005); Kleinhans
(2005); Swart (2005); Wolf & Vriens (2006); Gemeente Den Haag (2008); Van der Zwaard & De Wilde
(2008); Kleinhans (2011).
23 Bijwerkingen van herstructureringsoperaties