Rapport - Bijwerkingen van herstructureringsoperaties - KKS

van ontvangstbuurten. Het idee achter herstructurering is dat bewoners, ongeacht hun
inkomen, gelijke rechten hebben en dat het daarom gerechtvaardigd is om bewoners
met lage inkomens in kansrijkere buurten te plaatsten. Bewoners van deze kansrijkere
buurten denken daar echter vaak heel anders over en hebben daarom niet de neiging
om herhuisvestingsurgenten in hun gemeenschap op te nemen.
In Nederland is er eveneens een aantal studies uitgevoerd naar het bestaan van waterbedeffecten.
In tegenstelling tot Amerikaanse onderzoeken hebben al deze studies zich
gericht op de ervaring van bewoners van ontvangstbuurten. In verschillende onderzoeken
zijn bewoners en professionals van ontvangstbuurten geïnterviewd (Van
Bergeijk e.a., 2008; Veldboer e.a., 2007; Van Paassen, 2008). Hieruit blijkt dat zowel
bewoners als professionals soms, maar niet altijd, waterbedeffecten ervaren. Slob e.a.
(2008) hebben de buurttevredenheid van bewoners van drie ontvangstbuurten in Leiden,
Utrecht en Den Haag vergeleken met bewoners van drie controlebuurten in deze
steden. Zij concluderen dat bewoners van ontvangstbuurten minder tevreden zijn met
de sociale en fysieke kenmerken van hun buurt, maar dat deze verschillen niet noodzakelijkerwijs
veroorzaakt worden door de instroom van herhuisvestingsurgenten. Van
der Schaar en Den Breejen (2004) hebben in Helmond gekeken of bewoners die een
langere periode in een ontvangstbuurt woonden minder tevreden waren dan bewoners
die daar korter woonden. Dit bleek inderdaad het geval te zijn. Tot slot hebben
Leidelmeijer e.a. (2009) naar de leefbaarheidsscores van Nederlandse buurten gekeken
om waterbedeffecten te onderzoeken. Zij vinden geen bewijs dat leefbaarheidsproblemen
op grote schaal worden verplaatst door herstructurering. Op een lager niveau
vinden zij in sommige steden echter wel resultaten die in de richting van waterbedeffecten
wijzen (zie ook paragraaf 1.1).
7.3 Breda
7.3.1 Buurtselectie
Om de resultaten uit de bewonersenquête, vervolginterviews en expertmeeting voor
Breda straks te kunnen interpreteren, bespreken we eerst de buurtselectie. De buurtselectie
in Breda is door het vrij beperkte aantal herhuisvestingsurgenten 27 relatief
overzichtelijk. Maar weinig buurten hebben een dusdanig aantal herhuisvestingsurgenten
ontvangen dat het predicaat ontvangstbuurt op zijn plaats is. Van de drie
buurten die meer dan dertig urgenten hebben ontvangen, zijn in één buurt (Heuvel,
zie ook paragraaf 5.3) veel urgenten binnen de buurt verhuisd. Omdat we vooral
benieuwd zijn of sloop effect heeft op andere gebieden, is deze buurt een minder
geschikte keuze. Als ontvangstbuurten zijn daarom de andere twee buurten,
Brabantpark en Heusdenhout geselecteerd. Hierbij moet worden opgemerkt dat ook
in Brabantpark herstructurering heeft plaatsgevonden. De herstructurering betrof
echter een kleine subbuurt, Driesprong. Daarnaast zijn de urgenten vaak ook buiten
Brabantpark verhuisd. In tegenstelling tot wat het geval is in Heuvel, komen de urgenten
die zich in Brabantpark vestigen dus niet uit de buurt. Om deze redenen hebben
27 Met sloopurgenten verwijzen we naar huishoudens, niet naar individuen.
154 Bijwerkingen van herstructureringsoperaties