Rapport - Bijwerkingen van herstructureringsoperaties - KKS

jaarinkomen van €33.000) kunnen met de huidige normen circa €120.000 tot €150.000
lenen. De vraag is of de woningomvang en kwaliteit wel passend is bij de huishoudensituatie.
De primaire doelgroep van beleid, waarvoor de inkomensgrenzen nog lager
liggen, staat op de koopwoningmarkt grotendeels buiten spel, zeker nu de banken bij
het verstrekken van hypotheken veel terughoudender zijn dan voor de financiële crisis.
2.7 Van aantallen naar slaagkansen
Tot nu toe hebben we vooral gekeken naar de getalsmatige ontwikkelingen in de huurvoorraad.
Daarmee werd duidelijk in hoeverre het (op papier) mogelijk is gebleven
om de primaire doelgroep van beleid in een sociale huurwoning te huisvesten. Dit
beeld moet echter aangevuld worden met informatie over de vraag hoe moeilijk het
is om als woningzoekende een sociale huurwoning te bemachtigen. In de gangbare
aanbodmodellen 9 kunnen huishoudens nu zelf zoeken naar een woning, waarbij ze
kunnen kiezen voor een woning in de oude buurt of ergens anders in de stad. Hoewel
de keuzemogelijkheden op papier redelijk omvangrijk kunnen zijn, is de praktijk
veel weerbarstiger. Zeker ook bij herstructurering kan de kans op het vinden van een
woning die in zekere mate aan de wensen voldoet, lastig zijn. Toch geeft de herhuisvestingsurgentie
uiteindelijk een zeer grote slaagkans, omdat men voorrang krijgt op
reguliere woningzoekenden en, in sommige gevallen, ook voorrang op andere categorieën
urgenten.
Er zijn als direct gevolg van herstructurering twee krachten die de slaagkans van verschillende
groepen woningzoekenden in de sociale huursector beïnvloeden. Een
slinkende sociale huursector leidt tot lagere slaagkansen als we uitgaan van een stabiel
of stijgend aantal woningzoekenden. De tweede kracht is het aantal herhuisvestingsurgenten
dat vanwege de aanstaande sloop op zoek moet naar andere huisvesting. Deze
urgenten hebben voorrang op andere woningzoekenden en komen vaak in een sociale
huurwoning die anders door een reguliere woningzoekende (of sociale of medische
urgent) was betrokken. Bovendien bestaat de kans dat deze reguliere zoeker een
doorstromer was die een woning vrijmaakte voor een andere woningzoekende. Herhuisvestingsurgenten
maken ook een woning vrij, maar die wordt vervolgens aan de
voorraad onttrokken en brengt dus geen verhuisketen op gang.
Om uiteenlopende redenen is het begrip ‘slaagkans’ zeer complex en lastig te operationaliseren
10 . Economische ontwikkelingen, woonruimteverdelingsregels, nieuwbouw
en vele andere zaken zijn allemaal van invloed op slaagkansen. Deze zaken oefenen
ook een sterke invloed uit op het aantal actieve woningzoekenden op de huurmarkt.
9 Volgens Kromhout en collega’s (2006) wordt het aanbodmodel verreweg het meest gebruikt in
Nederland. Het zogenaamde optiemodel is volgens deze studie een moderne versie van het oude distributiemodel.
In het optiemodel schrijft men zich in op een aantal complexen/bouwblokken en wacht
vervolgens af op een aanbieding. Het optiemodel wordt veel minder gebruikt dan de aanbodmodellen,
maar is in de periode 2003-2010 gebruikt in één van onze onderzoekssteden: Breda.
10 Voor een uitgebreide beschouwing van deze kwestie verwijzen wij naar het deelrapport (Dol & Kleinhans,
2011b).
38 Bijwerkingen van herstructureringsoperaties