Rapport - Bijwerkingen van herstructureringsoperaties - KKS

9 Conclusies en
beleidsaanbevelingen
Het doel van dit onderzoek was om meer zicht te krijgen op de bijwerkingen van stedelijke
herstructureringsingrepen. Hiertoe hebben we onderzoek verricht naar de
invloed van stedelijke herstructurering op:
1. de woningvoorraad en slaagkansen
2. bewoners die gedwongen zijn te verhuizen (herhuisvestingsurgenten)
3. ontvangstbuurten, buurten waar zich veel herhuisvestingsurgenten hebben gevestigd.
Het fenomeen dat deze verhuisstroom leidt tot verplaatsing van sociale
problemen naar ontvangstbuurten wordt ook wel aangeduid met het waterbedeffect.
De belangrijkste conclusies en aanbevelingen die hieruit voortvloeien doen we hierna
uit de doeken.
1. Effecten van herstructurering op de woningvoorraad en slaagkansen
Herconcentratie van de voorraad sociale huurwoningen doet zich op stedelijk
niveau niet voor
In alle onderzochte steden is de kernvoorraad goedkope sociale huurwoningen
gedaald in de afgelopen tien jaar. Vooral in Rotterdam en Den Haag is deze daling fors
geweest. Er zijn echter geen indicaties dat de sociale huurvoorraad zich door herstructurering
of andere maatregelen (opnieuw) concentreert in bepaalde wijken en buurten.
Dat impliceert dat er niet op voorhand wijken aangewezen kunnen worden waar de
kans op waterbedeffecten door herstructurering veel groter is dan in andere stadswijken.
In de herstructureringswijken is conform de beleidsdoelstelling sprake van een
daling van het aandeel sociale huur, maar dit aandeel is anno 2012 nog steeds vrij fors.
In de meeste overige wijken zien we een bescheiden daling, stijging of geen noemenswaardige
verandering. Stedelijk gezien kruipen de wijken waar sociale huurwoningen
staan al met al iets naar elkaar toe. Ook op regionaal niveau is er sprake van een meer
gelijkmatige verdeling van sociale huurwoningen. Den Haag en Rotterdam hebben
namelijk op regionaal niveau expliciete afspraken gemaakt over de ontwikkeling van
het aandeel huurwoningen, d.w.z. meer in de regiogemeenten en juist minder in de
centrumgemeente.
Herhuisvestingsurgenten drukken woningzoekenden zonder urgentiestatus niet
massaal uit de markt
De slaagkansen van reguliere woningzoekenden (zonder urgentiestatus) in de sociale
huursector veranderen relatief weinig door de tijd heen. Hoewel er soms aanzienlijke
schommelingen optreden in het aantal herhuisvestingsurgenten en andere urgenten,
werkt dit meestal maar tijdelijk en in geringe mate door op de slaagkansen van reguliere
woningzoekenden. Alleen in Rotterdam vonden we voor de periode 2003 tot en
met 2005 een licht negatief effect van het forse aantal herhuisvestingsurgenten op de
259 Bijwerkingen van herstructureringsoperaties