Rapport - Bijwerkingen van herstructureringsoperaties - KKS

3. Een huishouden krijgt een woning aangeboden en besluit te verhuizen.
4. Een huishouden heeft een sterke verhuiswens, krijgt een woning aangeboden en
besluit te verhuizen.
5. Een huishouden heeft een sterke verhuiswens, zoekt zelf een andere woning, en verhuist
naar de gekozen woning.
Al deze opties kunnen van toepassing zijn op herhuisvestingsurgenten. Sommige
urgenten kunnen immers al een verhuiswens hebben voordat zij gedwongen worden
te verhuizen. Als dit het geval is, kan een gedwongen verhuizing veel positiever aanvoelen.
Het onderscheid dat Popp maakt tussen bewoners die zelf een woning zoeken
en bewoners die een woning krijgen aangeboden is ook relevant voor de zoektocht
van herhuisvestingsurgenten; beide situaties komen immers voor.
Net als reguliere verhuizers, hebben herhuisvestingsurgenten bij de realisatie van
hun voorkeuren zowel te maken met hun eigen mogelijkheden en beperkingen, als
de mogelijkheden en beperkingen op de woningmarkt (Mulder & Hooimeijer, 1999).
Een belangrijke auteur op dit gebied, Murie (1974, 1986), stelt dat de mogelijkheden
van woningzoekenden worden ‘gefilterd’. Het gaat dan bijvoorbeeld om filters op het
gebied van financiën, leefstijl, informatieverzameling, geschiktheidcriteria (voor huurwoningen),
en de beschikbaarheid van de gewenste woonsituaties. Al deze filters zijn
ook in meer of mindere mate van toepassing op herhuisvestingsurgenten.
Twee belangrijke beperkingen of filters hebben van doen met de kenmerken van herhuisvestingsurgenten
zelf. Zij hebben vergeleken met andere verhuisden in de sociale
huursector namelijk een relatief laag inkomen en opleidingsniveau (Bolt e.a., 2009).
Het lage inkomen van veel urgenten beperkt hen tot een woningkeuze in de sociale
huursector; woningen op de particuliere huur- en koopmarkt zijn simpelweg te duur.
Het gemiddeld lage opleidingsniveau van herhuisvestingsurgenten kan eveneens een
beperking vormen. Uit eerder onderzoek onder reguliere verhuizers blijkt namelijk dat
verhuizers met een lager opleidingsniveau er minder goed in slagen naar betere woonsituaties
te verhuizen (Feijten, 2005). Dit zou komen doordat verhuizers met een lager
opleidingsniveau zich minder bewust zijn van hun mogelijkheden op de woningmarkt
(Brown & Moore, 1970). Zij kunnen bijvoorbeeld de regels minder goed doorgronden,
zijn minder goed op de hoogte van hun rechten als huurder, en weten de weg naar
hulpverlenende instanties minder goed te vinden.
Niet-westerse allochtonen hebben gemiddeld genomen een minder hoog opleidingsniveau
dan autochtonen waardoor de beperkingen die hieraan kleven relatief sterk
voor hen zullen gelden (CBS, 2010). Daarnaast wordt ook wel gesteld dat allochtonen
(met name leden van de eerste generatie) minder goed op de hoogte zijn van de institutionele
context in Nederland, waardoor zij meer moeite hebben om de reikwijdte
van hun mogelijkheden als urgent woningzoekende goed in te schatten. Uit eerder
onderzoek blijkt inderdaad dat urgenten die tot etnische minderheden behoren vaker
naar slechtere buurten verhuizen (Bolt & Van Kempen, 2010; Kleinhans & Van der
Laan Bouma-Doff, 2008; South & Crowder, 1997).
De mogelijkheden en beperkingen van herhuisvestingsurgenten op de (Nederlandse)
woningmarkt hangen niet alleen met hun achtergrondkenmerken samen. Zij zijn ook
grotendeels de resultante van het toewijzingssysteem waarmee urgenten te maken
50 Bijwerkingen van herstructureringsoperaties