Rapport - Bijwerkingen van herstructureringsoperaties - KKS

De conclusie is dus opvallend: Op basis van de vergelijking tussen ontvangstbuurten
en controlebuurten zijn er in vier van de vijf steden geen aanwijzingen voor waterbedeffecten.
Alleen in Rotterdam ontwikkelen de ontvangstbuurten zich systematisch
ongunstiger dan de controlebuurt. Zoals we hieronder zullen laten zien, betekent dat
nog niet dat deze negatieve ontwikkeling (volledig) op het conto van herhuisvestingsurgenten
kan worden geschreven.
Hoe ervaart men de instroom van herhuisvestingsurgenten?
Maar weinig bewoners vinden dat er veel herhuisvestingsurgenten in hun buurt zijn
komen wonen: vijftien procent van de bewoners van ontvangstbuurten vindt dit en
zes procent van de bewoners van controlebuurten. Deze lage percentages zijn niet zo
verwonderlijk gezien het feit dat de instroom van urgenten in de meeste ontvangstwijken
beperkt is gebleven tot enkele tientallen. Alleen in Vreewijk (Rotterdam) en
Schilderswijk-West (Den Haag) gaat het om enkele honderden huishoudens. In deze
wijken vinden dan ook relatief veel mensen dat er veel instroom is van urgenten (respectievelijk
40% en 20%). Daarnaast wordt in de wijken Brabantpark (Breda), Selwerd
(Groningen) en Oosterflank (Rotterdam) veel instroom van urgenten gepercipieerd
(respectievelijk 22%, 33% en 22%).
De ervaren instroom komt dus lang niet altijd overeen met de objectieve cijfers. Dat
is ook niet zo verwonderlijk omdat het onderscheid met reguliere instromers lastig
valt te maken. Desondanks heeft de mate waarin men een instroom van herhuisvestingsurgenten
ervaart wel gevolgen voor de tevredenheid met de buurt. Bij bewoners
die een grote instroom van herhuisvestingsurgenten ervaren, neemt de tevredenheid
met de bevolkingssamenstelling namelijk vaker af. Juist de afnemende tevredenheid
met de bevolkingssamenstelling is de belangrijkste voorspeller voor een ervaren
achteruitgang van de buurt. Naast een grote ervaren instroom van urgenten, leiden
verschillende andere ervaren veranderingen in de bevolkingssamenstelling, zoals
het vertrek van senioren en autochtonen en de instroom van allochtonen en laagopgeleiden,
tot een afnemende tevredenheid met de bevolkingssamenstelling. Deze
bevolkingsveranderingen zouden ertoe leiden dat er steeds meer huishoudens in de
buurt komen wonen met een afwijkende mentaliteit en ongewenste gedragingen. Dit
gevoel heerst het sterkst bij de instroom van allochtone bewoners. Een grote ervaren
instroom van urgenten is dus onderdeel van een meer omvattend proces waarin
de tevredenheid met de bevolkingssamenstelling afneemt. En dat vertaalt zich rechtstreeks
in een ervaren achteruitgang van de buurt.
Resultaten uit kwalitatief onderzoek
Het kwalitatieve onderzoek – de interviews met bewoners van ontvangstbuurten en
de expertmeetings met professionals – heeft tot twee belangrijke aanvullende inzichten
geleid. Allereerst nemen verschillende buurtprofessionals waterbedeffecten eerder
waar op het microniveau van straat, blok en portiek dan op buurtniveau. Professionals
gaven ook voorbeelden van bijzondere situaties op de woningmarkt waardoor meerdere
herhuisvestingsurgenten met als problematisch ervaren gedrag in een straat of
complex terecht zijn gekomen, met een toename van allerlei sociale problemen als
gevolg.
17 Bijwerkingen van herstructureringsoperaties