Rapport - Bijwerkingen van herstructureringsoperaties - KKS

voor. Onderzoek naar marktwaarden laat bijvoorbeeld zien dat een instroom van voucher
ontvangers een negatieve invloed heeft in zwakke buurten, maar dat er geen of
zelfs positieve effecten zijn in buurten waar de vastgoedwaarde al aan het stijgen is
(Galster e.a., 1999). Uit ander onderzoek blijkt dat voucher ontvangers zelf nog al eens
van mening zijn dat instroom vanuit ‘public housing’ negatief uitpakt voor de ontvangstbuurt.
Anderen denken echter dat zij in bepaalde ontvangstbuurten terecht
kwamen omdat deze al in verval waren geraakt (Smith e.a., 2002). Meer recent is de
discussie over waterbedeffecten in een stroomversnelling geraakt nadat diverse artikelen
het bestaan suggereerden van een causaal verband tussen herhuisvesting van
arme gezinnen met vouchers en een toename van het aantal geweldsmisdrijven in ontvangstwijken
(Moore, 2008; Rosin, 2008). Een van de artikelen, onder de omineuze
naam “American Murder Mystery” (Rosin, 2008), leidde tot een schriftelijke reactie
van de “nation’s leading scholars and experts on housing and urban policy” (Briggs
& Dreier, 2008). Zij stelden een reeks aan feitelijke onjuistheden en gebrek aan bewijs
aan de kaak. Bovenal ageerden zij tegen de suggestie van een causaal verband tussen
herhuisvesting en criminaliteit. Dat neemt niet weg dat de discussie in alle hevigheid
is losgebarsten.
De discussie over de verhuisbewegingen en de effecten daarvan als gevolg van herstructurering
heeft ook een stenen onderlegger: de voorraad sociale huurwoningen in
een stad of regio. Voortgaande herstructurering heeft mogelijkerwijs niet alleen gevolgen
voor de aard en omvang van het aanbod van sociale huurwoningen (ook wel de
kernvoorraad genoemd), maar wellicht ook op de concentratie en spreiding ervan. De
vrees is dat voortschrijdende herstructurering leidt tot een concentratie van het aanbod
sociale huurwoningen in een steeds kleiner aantal gebieden (juist omdat in veel
andere gebieden dergelijke woningen worden gesloopt). Daarmee ontstaat ook het
risico van een grotere ruimtelijke concentratie van kansarme bewoners met een laag
inkomen.
Met dit onderzoek willen we inzicht geven in de neveneffecten, ofwel bijwerkingen
van stedelijke herstructurering. Dat wil zeggen dat niet de ontwikkelingen in de
herstructureringsbuurten zelf centraal staan, maar de gevolgen die buiten de herstructureringsbuurten
voelbaar zijn. Die gevolgen splitsen we in drie onderdelen uiteen:
1. Gevolgen voor de verdeling van de voorraad sociale huurwoningen en de slaagkansen
van verschillende groepen woningzoekenden
2. Gevolgen voor de herhuisvestingsurgenten 4
3. Gevolgen voor de ontvangstbuurten, dat wil zeggen buurten waar relatief veel herhuisvestingsurgenten
terecht komen.
4 In dit rapport gebruiken we de termen ‘herhuisvestingsurgent’ en ‘urgent’ door elkaar. Hiermee wordt
zonder uitzondering gedoeld op een en dezelfde groep: bewoners van sociale huurwoningen die (uitsluitend)
vanwege uiteenlopende herstructureringsmaatregelen moeten verhuizen. De term ‘urgenten’
omvat dus geen mensen met een urgentiestatus om sociale, medische, of andere redenen. Voor zover
deze categorieën in de analyses voorkomen, hanteren we de term ‘andere voorrangskandidaten’.
21 Bijwerkingen van herstructureringsoperaties