Rapport - Bijwerkingen van herstructureringsoperaties - KKS

3 Het gedwongen
keuzeproces
3.1 Inleiding
Vaak is het al langere tijd bekend dat er sloopplannen zijn voor een bepaalde buurt.
Bewoners zijn op de hoogte gebracht via informatieavonden en folders. Sommige
bewoners zullen in deze aanloopperiode al verhuizen. De meesten wachten echter tot
het sloopbericht op de mat is gevallen. Pas daarna hebben zij immers recht op de verhuisvergoeding
en krijgen zij voorrang op andere woningzoekenden. Het zoekproces
begint dan voor de meeste herhuisvestingsurgenten dus pas echt. Het verloop van dit
proces onderzoeken we in dit hoofdstuk aan de hand van de vraag:
“Hoe komen herhuisvestingsurgenten tot hun woning- en buurtkeuze?”
In dit hoofdstuk bespreken we allereerst de resultaten uit eerder onderzoek en de rechten
van herhuisvestingsurgenten. Vervolgens bespreken we de rol van begeleiding in
het zoekproces van herhuisvestingsurgenten. Daarna geven we achtergrondcijfers over
het zoekproces. We vervolgen met een uitgebreide bespreking van de beperkingen die
urgenten in hun zoektocht naar een nieuwe woning ervaren. Tot slot komt de rol van
woning- en buurtvoorkeuren in het zoekproces uitgebreid aan bod.
Alleen het zoekproces van urgenten wordt in dit hoofdstuk behandeld. De uitkomsten
van het keuzeproces worden in Hoofdstuk 5 en Hoofdstuk 6 besproken.
De resultaten die we hierna bespreken komen uit de 811 enquêtes (zie Bijlage 1 voor
de respons hierop) die zijn verzameld onder urgenten en – met name – uit de 144
kwalitatieve vervolginterviews (zie Bijlage 2 voor de achtergrondkenmerken van geïnterviewden)
die met herhuisvestingsurgenten zijn gehouden.
3.2 Eerder onderzoek
Verhuizingen worden in de wetenschappelijke literatuur vaak gezien als een uiting van
onvrede met de huidige woonsituatie: wanneer de tevredenheid tot onder een bepaald
acceptabel niveau daalt, verhuist men om hier verandering in te brengen (Mulder &
Hooimeijer, 1999). Deze redenering zal niet altijd opgaan bij herhuisvestingsurgenten.
Zij verhuizen meestal niet uit ontevredenheid, maar omdat zij vanwege de sloop van
hun woning geen andere keuze hebben. Popp (1976) was een van de eersten om ook
aandacht aan gedwongen verhuizingen te besteden bij de beschrijving van verhuisprocessen.
Hij onderscheidt vijf manieren waarop het verhuiskeuzeproces kan verlopen:
1. Een huishouden is gedwongen te verhuizen (vanwege bijvoorbeeld ontslag, scheiding,
daling van het inkomen, of sloop), krijgt een andere woning aangeboden,
accepteert deze woning, en verhuist.
2. Een huishouden is gedwongen te verhuizen, zoekt zelf naar een andere woning, en
verhuist naar de gekozen woning.
49 Bijwerkingen van herstructureringsoperaties