Rapport - Bijwerkingen van herstructureringsoperaties - KKS

3.4.4 Begeleiding van herhuisvestingsurgenten met problemen
Hiervoor zagen we het voorbeeld van bewuste anticipatie op nieuwe concentraties van
problemen als gevolg van herhuisvesting uit de Driesprong. In deze subparagraaf gaan
we dieper in op de manier waarop sociaaleconomische problemen, overlast en andere
problemen onder herhuisvestingsurgenten worden onderkend en meegenomen in de
begeleiding door woningcorporaties en andere partijen.
Sinds enkele jaren zien we dat woningcorporaties in toenemende mate betrokken zijn
bij of zelfs initiatiefnemer zijn van zogenoemde ‘achter-de-voordeur-projecten’. Het
betreft een manier van outreachend werken waarbij een dienstverlenende organisatie
langs gaat bij de bewoners. Het huisbezoek wordt gebruikt om in kaart te brengen
welke problemen binnen een huishouden bestaan en daar vervolgens oplossingen voor
te vinden (Cornelissen & Brandsen, 2007, p.7). Deze werkwijze past in de bredere ontwikkeling
waarin corporaties zich naast de kerntaak ten aanzien van wonen zich ook
richten op meer sociale aspecten 17 . Binnen de stedelijke vernieuwing zien we dat terug
bij de aanpak van de herhuisvesting. Het huisbezoek dat in het kader van de herstructurering
plaatsvindt wordt gebruikt om naast woonwensen allerlei andere zaken aan
het licht te brengen waarmee het huishouden worstelt en daar passende begeleiding
bij te geven of te zoeken. Woningcorporaties zoeken daarbij samenwerking met lokale
sociale partners die een eventuele hulpvraag verder oppakken. Deze ‘brede herhuisvesting’
past ook in het klantgericht werken, waarbij het huisbezoek een middel is om de
grote afstand te verkleinen die corporaties (en andere instanties) ervaren ten opzichte
van hun klanten (Cornelissen & Brandsen, 2007). Sinds de discussie over waterbedeffecten
van herstructurering in 2008 opnieuw oplaaide wordt brede herhuisvesting ook
als middel gezien om negatieve verplaatsingseffecten door herstructurering te voorkomen
of te verminderen.
In alle onderzoekssteden hebben we gezocht naar voorbeelden van brede herhuisvesting.
De uitgebreide beschrijving en analyse van deze voorbeelden is in een
aparte deelrapportage opgenomen (Doff & Kleinhans, 2012). In Hoofdstuk 4 komen
de ervaringen van woningcorporaties met brede herhuisvesting uitgebreid aan bod.
Hieronder gaan we in op de vraag of sociaaleconomische, psychosociale en overlastproblemen
onder herhuisvestingsurgenten tijdig worden onderkend en meegenomen
in de begeleiding door woningcorporaties en andere partijen.
In veel steden, waaronder Rotterdam, is bij menigeen het beeld ontstaan dat de
vernieuwing van één wijk leidt tot de verpaupering van een andere wijk (het ‘waterbedeffect’),
omdat dat huishoudens met problemen simpelweg worden ‘rondgepompt’
naar andere woningen, complexen en wijken (zie ook Cornelissen e.a., 2009: 11). Vanuit
preventief oogpunt ligt het voor de hand om mogelijke probleemverplaatsing
vroegtijdig te identificeren en vervolgens met een gerichte aanpak proberen te verminderen.
Dat vergt een vroegtijdige onderkenning van de aard en omvang van de
mogelijke problemen.
In twee van de vier onderzochte situaties is het gevaar voor ‘waterbedeffecten’ dan ook
een expliciet motief geweest om een brede aanpak in te voeren, namelijk in Pendrecht
17 Al staat deze ontwikkeling danig onder druk door de sterk afnemende investeringscapaciteit van
woningcorporaties.
62 Bijwerkingen van herstructureringsoperaties