Rapport - Bijwerkingen van herstructureringsoperaties - KKS

Toch is het nog niet zo heel lang geleden dat de discussie een heel andere lading had.
Al in de tweede helft van de jaren ’90 werden de eerste plannen gemaakt voor herstructurering
(bijvoorbeeld in de Rotterdamse deelgemeente Hoogvliet en enkele kleinere
projecten in de vooroorlogse wijken van Den Haag). In die periode was, mede door de
sterke economische groei, de algemene indruk van beleidsmakers en onderzoekers dat
er ruim voldoende corporatiehuurwoningen waren en dat op basis van de demografische
prognoses geen snelle, door de overheid aangejaagde, verdere uitbreiding van de
corporatiesector nodig was. Daarnaast wezen diverse woningbehoeftenonderzoeken
uit dat de middeninkomens door de algemene welvaartstijging, in toenemende mate
kozen voor de koopsector. In bepaalde lokale woningmarkten bleek dat er inderdaad
sprake was van zeer lastige verhuurbaarheid (bijvoorbeeld Hoogvliet, Rotterdam)
of zelfs overschotten aan huurwoningen. In die context werd het bieden van wooncarrièremogelijkheden
voor middeninkomens een van de belangrijkste pijlers van
het herstructureringsbeleid. Zoals in paragraaf 2.2.1 is opgemerkt, betekende dat in
Haaglanden echter niet dat de gedeelde regionale verantwoordelijkheid voor de keuzemogelijkheden
van de primaire doelgroep naar de achtergrond verdween.
2.2.3 De Brusselnorm
Een derde, uiterst actuele discussie heeft betrekking op de zogenaamde ‘Brusselnorm’.
De Europese Commissie en het Ministerie van VROM/WWI discussiëren al jaren over
de rechtmatigheid en ‘concurrentievervuiling’ van de staatssteun aan woningcorporaties.
Groot twistpunt zijn de mogelijkheden voor corporaties om goedkoop te lenen bij
het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV), Bank Nederlandse Gemeenten (BNG), en
de waarborgstelling van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Daardoor
zijn nieuwe inkomensnormen in werking getreden die bepalen welke inkomensgroepen
voor een sociale huurwoning in aanmerking komen en welke niet. Deze discussie
is elders uitgebreid verwoord (zie Dol & Kleinhans, 2011a, 2011b). Hieronder gaan we
alleen op de relatie met het vraagstuk van kernvoorraad en slaagkansen. Op voorhand
stellen we vast dat de analyses van de ontwikkelingen in de kernvoorraad geen relatie
hebben met deze discussie, omdat de Brusselnorm is ingegaan na onze analyseperiode
(2000 tot en met 2009).
Per 1 januari 2011 bedraagt de landelijke inkomensnorm voor toewijzing van sociale
huurwoningen maximaal €33.614 (bruto jaarsalaris). Van alle vrijkomende sociale
woningen moet 90 procent worden toegewezen aan huishoudens met een inkomen
onder deze grens. De overige tien procent wordt de vrije toewijzingsruimte voor corporaties
genoemd. Dit impliceert dat woningzoekenden met een inkomen net boven
de norm uitsluitend aangewezen is op die tien procent, of op de particuliere huursector,
respectievelijk de goedkope koopmarkt. Dit heeft mogelijk een negatief effect op
hun slaagkansen. Veel corporaties constateren immers dat in gebieden met een hoge
marktdruk een middeninkomen (€33.614 tot circa tot €43.000) te laag is om een huur-
of koopwoning op de vrije markt ter bemachtigen. Relevant is dat de inkomensnorm
ook van toepassing is op herhuisvestingsurgenten, die vanwege de aanstaande sloop
30 Bijwerkingen van herstructureringsoperaties