Rapport - Bijwerkingen van herstructureringsoperaties - KKS

een forse afname van de corporatiekernvoorraad met ongeveer 20.600 woningen (-16
procent). In Den Haag is er een afname van ongeveer 8.900 woningen (-13 procent),
terwijl in Breda de kernvoorraad licht is afgenomen. Hierbij dient direct te worden
opgemerkt dat er een sterke relatie is met de uitgangssituatie in de afzonderlijke steden:
ambities ten aanzien van de sloop zijn eenvoudiger te realiseren als er veel meer
kernvoorraadwoningen zijn dan (primaire) doelgroephuishoudens.
In Breda was bij aanvang van de herstructurering al duidelijk dat er beperkte speelruimte
was. De primaire doelgroep kwam rond de millenniumwisseling uit op
ongeveer 34 procent van het totale aantal huishoudens, terwijl de corporatiekernvoorraad
zeker niet hoger was dan dit percentage. Verder zijn er volgens experts weinig
betaalbare particuliere huurwoningen als ‘overloopoptie’. Daarom zijn bij aanvang van
de herstructureringsoperatie al afspraken gemaakt over het zogenaamde spiegelbeeldig
bouwen: idealiter zou hierbij voor elke gesloopte woning vooraf al een nieuwe
corporatiewoning op een andere locatie moeten worden gebouwd. In Tabel 2.2 is dit
principe goed terug te zien. Er is in Breda vooral sprake van aanvullende nieuwbouw
van corporatiewoningen buiten de herstructureringslocaties, terwijl er ook enige
terugbouw op de herstructureringslocaties zelf is geweest.
In Den Haag was er bij de confrontatie tussen de corporatiekernvoorraad en de
primaire doelgroep in 2000 een vergelijkbare situatie als in Breda: het aandeel doelgroep
en corporatiewoningen was vrijwel gelijk. Den Haag zit de huisvesting van de
doelgroep in de corporatiesector al bij aanvang wat krap, maar er bestaat naast de corporatiesector
ook nog een fors aantal betaalbare particuliere huurwoningen, waar een
deel van de primaire doelgroep waarschijnlijk woont. Diverse lokale woningmarktstudies
(bijvoorbeeld Priemus e.a., 1996) illustreren dat de gemeente Den Haag en de
corporaties moesten laveren tussen de herstructurering van grote, eenzijdige stadsdelen
enerzijds en het beperken van het verlies aan kernvoorraad anderzijds. Voor een
deel kon de gemeente de sloop van kernvoorraadwoningen opvangen op grote nieuwbouwlocaties
(Ypenburg, Wateringse Veld en Leidschenveen). Tabel 2.2 illustreert dit:
het sloopoverschot in de Haagse herstructureringswijken is fors, maar in de overige
wijken is sprake van een (licht) overschot. Per saldo is er sprake van een fors negatief
sloopsaldo van corporatiewoningen. Tevens heeft de gemeente Den Haag met
succes gepleit voor betere mogelijkheden van doelgroephuishoudens om een corporatiewoning
te krijgen in de Haagse regio. Dit komt ook aan de orde in de regionale
prestatie-afspraken (zie paragraaf 2.2.1). Een ander uitvloeisel van deze afspraken is
dat de corporatievoorraad op regionaal niveau in absolute zin niet sterk is afgenomen.
Immers, tegenover de afname in Den Haag, Delft en Leidschendam-Voorburg staat
in Zoetermeer en Pijnacker-Nootdorp een toename, vooral door de nieuwbouwtaakstelling
waarin een aandeel corporatiewoningen is opgenomen. Ook in de gemeenten
Wassenaar, Midden-Delfland en Westland is een toename van de corporatievoorraad.
In absolute zin is de toename in deze gemeenten klein, maar in relatieve zin is de groei
aanzienlijk.
Rotterdam zat rond de millenniumwisseling al ‘vrij ruim in haar jasje’ voor wat betreft
de verhouding tussen doelgroepen kernvoorraad. Zo was het aandeel doelgroep op het
33 Bijwerkingen van herstructureringsoperaties