ESK‹ TÜRK EDEB‹YATINA G‹R‹fi: B‹Ç‹M VE ÖLÇÜ

de ve gazel gibi kafiyelenmifltir. Terkîb-i bendlerde
her bendin sonunda birbirinden farkl› musarra’
bir beyit bulunur. Tercî’-i bendlerde ise
bendlerin kafiyesinden ba¤›ms›z musarra bir beyit
her bendin sonunda aynen tekrarlanmaktad›r.
Yine terkîb-i bendi oluflturan bendlerdeki beyit
say›s› genellikle 6 ile 10; tercî’-i bendlerde de 4
ile 10 beyit aras›nda olmakla birlikte bu konuda
bir s›n›rland›rma bulunmamaktad›r. Terkîb-i
bend ve tercî’-i bend d›fl›ndaki musammatlar
bendlerindeki m›sra say›lar›n›n de¤iflkenli¤i d›fl›nda
benzer özelliklere sahiptir. Bu musammatlar›n
bir bendindeki m›sra say›s› en az “üç”, en
fazla “on” olabilir. Ayn› gruptaki musammatlar›n
naz›m biçimini belirleyen de bu musammatlar›n
bendlerindeki birbirine eflit olan m›sra say›s›d›r.
Müselles “üçlü”; murabba’ “dörtlü”, terbî’ “dörtlü
yapma”; muhammes “beflli”, tahmîs “beflli
yapma”; müseddes “alt›l›”, tesdîs “alt›l› yapma”;
müsebba’ “yedili”, tesbî’ “yedili yapma”; müsemmen
“sekizli”, tesmîn “sekizli yapma”; mütessa’
“dokuzlu”, mu’aflfler “onlu”, ta’flîr “onlu
yapma” demektir. Bu musammatlarda genellikle
ilk bend kendi içinde, di¤er bendlerin son ya da
son iki m›sra d›fl›ndaki m›sralar› yine kendi içinde,
son ya da son iki m›sra ise ilk bendle kafiyelidir.
E¤er bir musammat›n ilk bendinin son ya da
son iki m›sra› her bendin sonunda aynen tekrarlanm›flsa
bu musammat mütekerrir, tekrarlanmam›flsa
müzdevic olarak nitelenir.
3. Ünite - Bendlerden Oluflan Naz›m Biçimleri: Musammatlar
97