ESK‹ TÜRK EDEB‹YATINA G‹R‹fi: B‹Ç‹M VE ÖLÇÜ
ESK‹ TÜRK EDEB‹YATINA G‹R‹fi: B‹Ç‹M VE ÖLÇÜ
ESK‹ TÜRK EDEB‹YATINA G‹R‹fi: B‹Ç‹M VE ÖLÇÜ
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
108<br />
Eski Türk Edebiyat›na Girifl: Biçim ve Ölçü<br />
Beytin düz yaz›yla dil içi çevirisi<br />
“Ba¤ ve bahçede her yaprak gerçi Hakk’›n sanat›n› söylemekte, O’na delâlet etmektedir.<br />
Ama ey bülbül, senin beyan›n aç›k, ifaden ve üslubun beli¤dir.”<br />
Beyitte asl› “Hakk”olan kelime vezin gere¤i fleddesiz kullan›larak tahfif edilmifltir.<br />
Ayr›ca “mâh”›n, “meh”; “flâh”›n “fleh”; “gâh”›n “geh”; “hîç”in “hiç” yap›lmas› gibi<br />
baz› Farsça kelimelerde uzun ünlülerin k›salt›lmas›na da tahfîf denir.<br />
“‹stanbul”un “Sitanbul”, “Eflâtun”un “Felâtun”, “‹skender”in “Sikender”e dönüfltürülmesi<br />
de flairlerin baz› sözleri vezinle uyumlu hâle getirmek için baflvurduklar›<br />
yollardand›r:<br />
Örnek<br />
Bu flehr-i Sitanbûl ki bî-misl ü bahâdur<br />
Bir sengine yek-pâre Acem mülki fedâdur<br />
Nedîm<br />
Beytin düz yaz›yla dil içi çevirisi<br />
Bu benzersiz paha biçilmez ‹stanbul flehrinin bir tafl›na bütün ‹ran ülkesi fedad›r.<br />
6. Tefldîd: fieddesiz bir harfi ölçü gere¤i fleddeli olarak kullanmakt›r: “Per”in<br />
“perr”; “ümîd”in “ümmîd”yap›lmas› gibi.<br />
Örnek<br />
Dâg-› siyehler ile cism-i nizâr u zerdi<br />
Bir bâl ü perri yanm›fl pervânedür sanurlar<br />
Beytin düz yaz›yla dil içi çevirisi<br />
“Kararan yaralar ile zay›flam›fl, sararm›fl âfl›¤›n bedenini, (mumun etraf›nda dönen)<br />
kolu kanad› yanm›fl kelebek san›rlar.”<br />
Türkçe kelimelerde ünlü düflmesi<br />
Baz› birleflik kelimelerde ya birinci sözcü¤ün son ya da ikincinin ilk ünlüsünün<br />
düfltü¤ü görülür: “N’için (
Change language