ESK‹ TÜRK EDEB‹YATINA G‹R‹fi: B‹Ç‹M VE ÖLÇÜ

2. Ünite - Naz›m Biçimleri: Beyitlerden Oluflan Naz›m Biçimleri ve Dört M›sral› Naz›m Biçimleri
Tuyu¤un düz yaz›yla dil içi çevirisi
Güzelin ifli azarlama ve nazd›r; gözü cad›, gamzesi fitne ç›kar›c›d›r; ey gönül,
sabret, onun yapt›klar›na tahammül et; sevgiliye kavuflma yavafl yavafl, zamanla
olur.
Örnek 19
Afla¤›daki tuyu¤ Seyyid Nesimî’ye aittir. Tuyu¤un vezni fâ’ilâtün fâ’ilâtün
fâ’ilündür, kafiye düzeni de “a a a a”d›r.
Dalm›flam flol bahre kim pâyân› yok
Batm›flam flol gence kim hüsrân› yok
Bulmuflam flol bedri kim noksân› yok
Girmiflem ol flehre kim vîrân› yok
Seyyid Nesimî
Tuyu¤un düz yaz›yla dil içi çevirisi
Uçsuz bucaks›z bir denize dalm›fl; tükenmeyecek bir hazineye gömülmüfl; hiçbir
zaman eksilmeyecek bir dolunay bulmufl; asla viran olmayacak bir flehre girmiflim.
Aç›klama: Ay yaln›zca bir gün dolunay hâlinde kal›r; di¤er günler eksiktir.
Örnek 20
Afla¤›daki tuyu¤ XIV. yüzy›l flairlerinden Nesimî’ye aittir. Tuyu¤un vezni fâ’ilâtün
fâ’ilâtün fâ’ilün’dür. Nesimî bu tuyu¤unda cinasl› kafiye kullanm›flt›r. Cinaslar
1 ve 2. m›sralardaki “pervânedür” ile “pervâ nedür” ve 3 ve 4. m›sralardaki “yanadur”
ile “ya nedür” aras›nda yap›lm›flt›r.
Iflk›n od›na gönül pervânedür
Tâkatüm yoh bilmezem pervâ nedür
Fursat ol›nca gönül sen yanadur
Âfl›kun âyîni budur ya nedür
Seyyid Nesimî
Tuyu¤un düz yaz›yla dil içi çevirisi
Gönül senin aflk ateflinin pervanesidir; gücüm kalmad›, bilmiyorum çekinecek
ne var? Gönül sen f›rsat buldukça yan›p yak›lmaya devam et; âfl›k›n âdeti bundan
baflka ne olabilir?
Aç›klama: Pervâne geceleri mumun etraf›nda dönerek uçan küçük kelebektir.
Divan fliirinde pervane âfl›¤›n, flem’ (=mum) de ma’flûk (=sevgili)un sembolü
olarak kullan›lm›flt›r.
Rübâ’î ve tuyu¤u tan›mlayarak bu iki naz›m flekli aras›ndaki en önemli SIRA fark› S‹ZDEbelirtiniz.
DÜfiÜNEL‹M
SORU
D‹KKAT
SORU
D‹KKAT
71
SIRA S‹ZDE
DÜfiÜNEL‹M
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZ
4
AMAÇLARIMIZ