ESK‹ TÜRK EDEB‹YATINA G‹R‹fi: B‹Ç‹M VE ÖLÇÜ

46
Resim 2.1
XVIII. yüzy›l Divan
flairi Nedîm’e ait bir
beytin Münif
Fehim’in f›rças›yla
tablolaflt›r›lm›fl hâli
M›sra’›n as›l anlam› “kap›
kanad› ya da çad›r kap›s›n›n
iki yan›ndan her biri”dir.
Beytin as›l anlamlar› “ev,
oda, çad›r”d›r.
Ferd ve müfred
sözcüklerinin as›l anlam›
“tek”tir. “Beyt-i müfred” ve
“beyt-i ferd (=tek beyit)”den
k›salarak terimleflmifllerdir.
Matla’›n sözcük anlam›
“güneflin ya da y›ld›zlar›n
do¤du¤u yer”dir.
Musarra’›n as›l anlam›
“kap›y› iki kanatl› yapmak”;
mukaffân›n as›l anlam› da
“en az iki fleyi bafl bafla
getirmek”tir.
Zâtü’l-metâli’ ve zü’lmetâli’
terimlerinin her ikisi
de “çok matlal›”
anlam›ndad›r.
Makta’›n as›l anlam› “bir
fleyin kesildi¤i yer, kesme
yeri”dir.
Âzâde’nin as›l anlam›
“özgür, ba¤›ms›z,
serbest”tir.
Berceste “s›çram›fl, seçkin”
anlamlar›ndad›r.
Merhun, rehinli
anlam›ndad›r.
Eski Türk Edebiyat›na Girifl: Biçim ve Ölçü
Görmeden Mecnunlar›n sahrâdaki cem’iyyetin
Sevdigim meflk-i nigâh eylerdin âhûlarla sen
Nedîm
BEY‹TLERDEN OLUfiAN
NAZIM B‹Ç‹MLER‹
M›sra’ ve Beyt
Divan fliirindeki bütün naz›m biçimleri m›sra’
ya da m›srâ’ ad› verilen en küçük naz›m
biriminden do¤mufltur. M›sra bir edebiyat
terimi olarak aruz vezniyle söylenmifl beytin
yar›s›d›r. Beyit (