ESK‹ TÜRK EDEB‹YATINA G‹R‹fi: B‹Ç‹M VE ÖLÇÜ
ESK‹ TÜRK EDEB‹YATINA G‹R‹fi: B‹Ç‹M VE ÖLÇÜ
ESK‹ TÜRK EDEB‹YATINA G‹R‹fi: B‹Ç‹M VE ÖLÇÜ
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Beytin düz yaz›yla dil içi çevirisi<br />
Âfl›klar o güzelin badem gibi gözlerini hayal ettikçe gönül gülflenlerinde badem<br />
çiçekleri açar.<br />
Aç›klama: Divan fliirinde güzelin gözleri biçim olarak bademe benzetilmifltir.<br />
Örnek 2<br />
Arad›kça dil-i pür-cûflda ma’nâ bulunur<br />
Ka’r-› deryâda nice gevher-i yektâ bulunur<br />
Sünbülzâde Vehbî<br />
XVIII. yüzy›l flairlerinden Sünbülzâde Vehbî (öl. 1809-10)’nin bu beyti bir matla<br />
örne¤idir.<br />
Beytin düz yaz›yla dil içi çevirisi<br />
Denizin derinliklerinde eflsiz güzellikte birçok inci bulundu¤u gibi, cofltukça<br />
coflan gönülde de arad›kça nice anlamlar bulunur.<br />
Örnek 3<br />
Ne ararsan bulunur derde devâdan gayr›<br />
Koca Rag›b Pafla<br />
Zevki kederde mihneti râhatda görmüflüz<br />
fieyh Gâlib<br />
Biri II. Mahmud’un hekimbafl›s› Abdulhak Molla (öl. 1853)’ya di¤eri de XVIII.<br />
yüzy›l flairlerinden fieyh Gâlib (öl. 1799)’e ait bu iki m›sra birer m›sra’-› âzâde örne¤idir.<br />
Bunlardan ilki tek m›sra olarak söylenmifl; ikincisi ise flairin bir beytinden<br />
al›narak tek bafl›na meflhur olmufl ve beytin di¤er m›sra› unutulmufltur.<br />
Örnek 4<br />
Miyân-› güft-gûda bed-menifl îhâm ider kubh›n<br />
“fiecâ’at arz iderken merd-i k›btî sirkatin söyler”<br />
Koca Râg›b Pafla<br />
XVIII. yüzy›l flairlerinden Koca Râg›b Pafla (öl. 1763)’n›n bir gazelinden al›nm›fl<br />
bu beytin her yönüyle kusursuz olan ikinci m›sra› bir vecize (=özdeyifl) ya da darb›mesel<br />
(=atasözü) hâline gelmifl, beytin birinci m›sra› unutulmufltur. Bu tür m›sralara<br />
“m›sra’-› berceste” denir.<br />
Beytin düz yaz›yla dil içi çevirisi<br />
K›btinin cesaretini anlat›rken yapt›¤› h›rs›zl›¤› a¤z›ndan kaç›rd›¤› gibi, kötü huylu<br />
insan da sohbet s›ras›nda bütün çirkinli¤ini ortaya koyar.<br />
M›sra, beyt, müfred, matla, m›sra’-› âzâde terimlerini tan›mlayarak SIRA müfred S‹ZDE ve matla aras›ndaki<br />
en önemli fark› belirtiniz.<br />
Kasîde<br />
2. Ünite - Naz›m Biçimleri: Beyitlerden Oluflan Naz›m Biçimleri ve Dört M›sral› Naz›m Biçimleri<br />
DÜfiÜNEL‹M<br />
Kasîde, bir edebiyat terimi olarak ilk beytinin m›sralar› birbiriyle, di¤er beyitlerinin<br />
ikinci m›sralar› ilk beyitle kafiyeli, ayn› vezinle söylenmifl, SORU en az 15<br />
beyit uzunlu¤undaki bir naz›m biçiminin ad›d›r. Bu naz›m biçimi Arap edebiyat›nda<br />
do¤mufl ve oradan Fars ve Türk edebiyatlar›na geçmifltir. Kasîdenin be-<br />
D‹KKAT<br />
Kasîdenin as›l anlam›<br />
“kastetmek, bir SORU fleye<br />
yönelmek, do¤ru yolda<br />
olmak”t›r.<br />
D‹KKAT<br />
47<br />
SIRA S‹ZDE<br />
DÜfiÜNEL‹M<br />
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE<br />
AMAÇLARIMIZ <br />
1<br />
AMAÇLARIMIZ
Change language