ESK‹ TÜRK EDEB‹YATINA G‹R‹fi: B‹Ç‹M VE ÖLÇÜ
ESK‹ TÜRK EDEB‹YATINA G‹R‹fi: B‹Ç‹M VE ÖLÇÜ
ESK‹ TÜRK EDEB‹YATINA G‹R‹fi: B‹Ç‹M VE ÖLÇÜ
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Müsebba’<br />
Edebiyat terimi olarak yedi m›sral› bendlerden oluflan bir naz›m biçiminin<br />
ad›d›r. Bir müsebba’da ilk bendin son ya da son iki m›sra› di¤er bendlerin sonunda<br />
aynen tekrarlan›yorsa, bu müsebba’ müsebba’-i mütekerrir; tekrarlanm›yorsa,<br />
müsebba’-i müzdevic ad›n› al›r (bk. Örnek 10).<br />
Müsebbalarda kullan›lm›fl olan kafiye düzenleri flunlard›r:<br />
1. Mütekerrir: a) aaaaaaA, bbbbbbA, ccccccA, ...<br />
b) aaaaaAA, bbbbbAA, cccccAA. . .<br />
2. Müzdevic: aaaaaaa, bbbbbba, cccccca ...<br />
Müsebba’ az kullan›lm›fl naz›m biçimlerindendir.<br />
Örnek 10<br />
Afla¤›daki 2 bend, Fevrî’nin 7 bendlik bir müsebba’›ndan al›nm›flt›r. Müsebba›n<br />
vezni mef’ûlü fâ’ilâtü mefâ’îlü fâ’ilün, kafiye düzeni de “aaaaaaA, bbbbbbA,<br />
ccccccA, . . .”d›r.<br />
1 Bir dem ki ben fakîr idüm ol yâr-› cân idi<br />
Sâkî idi vü nâzük idi nükte-dân idi<br />
Yârân idi ki her biri rind-i cihân idi<br />
Devrân-› lâle idi dem-i gülsitân idi<br />
Hengâm-› îfl ü vakt-i mey-i ergavân idi<br />
fievk-i cüvân ile bu gönül kâm-rân idi<br />
Demler o demler idi zamân ol zamân idi<br />
3. Ünite - Bendlerden Oluflan Naz›m Biçimleri: Musammatlar<br />
7 Ey Fevrî gibi mihnet-i eyyâma mübtelâ<br />
Devr-i flebâb› eyleme zâyi’ satup riyâ<br />
Âlâm-› pîrî eylemeden kaddüni dü-tâ<br />
‹flretler eyle dehrden al kâm ü sür safâ<br />
fiâyed müsâ’id olmaya bu devr-i bî-vefâ<br />
Anup o demleri diyesin bir zamân ola<br />
Demler o demler idi zamân ol zamân idi<br />
Fevrî<br />
Müsebba›n düz yaz›yla dil içi çevirisi<br />
1 Bir zamanlar ben fakirdim, o da benim can dostum idi; flarap sunard›, nazik<br />
idi, nüktedand›; her biri birer dünya rindi olan dostlar vard›; lâle, gül bahçesi,<br />
e¤lence, erguvan renkli flarap zaman› idi; genç güzellerin arzusuyla bu gönül<br />
mutlu idi; demler o demler, zaman o zaman idi.<br />
Aç›klama: As›l anlam› “nefes, soluk” olan dem “zaman, an, ça¤” anlamlar›nda<br />
da kullan›lmaktad›r.<br />
7 Ey Fevrî gibi zaman›n dertlerine, s›k›nt›lar›na düflmüfl kifli, iki yüzlülük edip<br />
de gençlik ça¤›n› bofla geçirme; yafll›l›¤›n s›k›nt›lar› boyunu iki kat etmeden<br />
ye, iç, e¤len, yaflad›¤›n zamandan tat al, safa sür; belki bu vefas›z zaman daha<br />
sonra uygun olmayacak; bir zaman gelir, o günleri an›p “demler o demler,<br />
zaman o zaman idi” dersin.<br />
Tesbî’<br />
Edebiyat terimi olarak bir gazelin her beytinin önüne ayn› vezinde ve ilk<br />
m›sralar› ile kafiyeli befler m›sra eklenerek elde edilen bendlerden oluflan<br />
bir naz›m biçiminin ad›d›r.<br />
Müsebba›n as›l anlam›<br />
“yedili, yedi köfleli”dir.<br />
87<br />
Tesbîin as›l anlam› “yedili<br />
ya da yedi köfleli yapma”d›r.
Change language