ESK‹ TÜRK EDEB‹YATINA G‹R‹fi: B‹Ç‹M VE ÖLÇÜ

2. Ünite - Naz›m Biçimleri: Beyitlerden Oluflan Naz›m Biçimleri ve Dört M›sral› Naz›m Biçimleri
ki iç kafiyeler ve tef’ilelerin aynen tekrarlanmas›, bu kasîdeyi âhenk de¤eri oldukça
yüksek bir fliir hâline getirmifltir. M›sralar ilk iki tef’ilenin sonunda “/” iflaretiyle
gösterilen yerden ikiye ayr›ld›¤›nda birinci beyit d›fl›ndaki beyitler ilk üç m›sralar›
birbiriyle, dördüncü m›sralar› da matla beytiyle kafiyeli dörtlükler hâline gelmektedir:
Der-Medh-i Sultân Murâd Hân Aleyhi’r-Rahmetü ve’l-Gufrân
1 Esdi nesîm-i nev-bahâr / aç›ld› güller subh-dem
Açsun bizüm de gönlümüz / sâkî meded sun câm-› Cem
2 ‹rdi yine ürdibihiflt / old› havâ anber-siriflt
Âlem bihiflt-ender-bihiflt / her gûfle bir Bâ¤-› ‹rem
3 Gül devri îfl eyyâm›dur / zevk u safâ hengâm›dur
Âfl›klarun bayram›dur / bu mevsim-i ferhunde-dem
4 Dönsün yine peymâneler / olsun tehî hum-hâneler
Raks eylesün mestâneler / mutribler itdükçe negam
5 Bu demde kim flâm u seher / mey-hâne bâ¤a reflk ider
Mest olsa dilber sevse ger / ma’zûrdur fleyhü’l-Harem
6 Yâ neylesün bî-çâreler / âlüfteler âvâreler
Sâger suna meh-pâreler / nûfl itmemek olur sitem
7 Yâr ola câm-› Cem ola / böyle dem-i hurrem ola
Ârif odur bu dem ola / ayfl u tarabla mugtenem
8 Zevki o rind eyler tamâm / kim tuta mest ü flâd-kâm
Bir elde câm-› lâle-fâm / bir elde zülf-i ham-be-ham
9 Lutf eyle sâkî nâz› ko / mey sun ki kalmaz böyle bu
Dolsun sürâhî vü sebû / bofl durmasun peymâne hem
10 Her nev-resîde flâh-› gül / ald› eline câm-› mül
Lutf it aç›l sen dahi gül / ey serv-kadd ü gonce-fem
............
Nef’î
Beyitlerin düz yaz›yla dil içi çevirisi
Allah Ona Ac›s›n ve Günahlar›n› Ba¤›fllas›n Sultan Murad Han’›n Övgüsü Hakk›ndad›r.
1 Sabah vakti ilkbahar rüzgâr› esti ve güller aç›ld›. Saki, yetifl, Cem’in kadehini
sun (flarap ver) ki bizim de gönlümüz aç›ls›n.
2 Yine nisan geldi, hava amber kokular›yla doldu; her yer cennet içinde cennet,
her köfle bir ‹rem Ba¤› oldu.
Aç›klama: ‹rem, efsaneye göre Âd Kavmi’nden fieddâd’›n cenneti yeryüzünde
kurmak iddias›yla yapt›rd›¤› bahçelerin ya da flehrin ad›d›r.
3 Gül devri (ilkbahar) denilen bu kutlu mevsim, e¤lence, zevk ve safa zaman›;
âfl›klar›n da bayram›d›r.
4 Yine flarap kadehleri dönsün, meyhaneler boflals›n; flark›c›lar flark› söyledikçe
sarhofllar raks etsinler.
5 Gece gündüz meyhanenin ba¤› k›skand›¤› bu zamanda fleyhülharem sarhofl olsa,
güzel sevse bunu hofl karfl›lamak gerekir.
Aç›klama: fieyhülharem, Mekke ve Medine’nin yönetimiyle görevli memurdur.
6 (Hâl böyle olunca), çaresizler, âfl›klar, avareler ne yaps›n? Ay parças› gibi güzeller
kadeh sunarsa onlar›n sunduklar›n› içmemek haks›zl›k olur.
55