Nr 611, kwiecieÅ 2006 - Znak
Nr 611, kwiecieÅ 2006 - Znak
Nr 611, kwiecieÅ 2006 - Znak
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
8<br />
DANUTA SOSNOWSKA<br />
o uzdrowienie i wiarę, że jest możliwe. The Year of Magical Thinking<br />
to opowieść o doświadczeniu śmierci najbliższego człowieka i jednoczesnym<br />
przeżywaniu nieuchronnego odchodzenia drugiej bliskiej<br />
osoby. Quintana, córka Didion, umarła 12 miesięcy po śmierci jej<br />
ojca.<br />
Historia Didion nie jest opowiedziana ani sentymentalnie, ani<br />
patetycznie. Przede wszystkim jest opowieścią dziwnie „poszarpaną”:<br />
składają się na nią strzępki wierszy, fragmenty wspomnień, nocne<br />
koszmary, medyczna terminologia, suche dane komputerowych wyników<br />
i zapiski chwil załamania, refleksje nad tekstami czerpanymi<br />
z całego spektrum kultury: Shakespeare, Dylan Thomas, Zygmunt<br />
Freud, Gerard Manley Hopkins, Clive S. Lewis, Matthew Arnold,<br />
William Styron, Eurypides i wielu, wielu innych – wszystko w desperackiej<br />
obronie przed coraz bardziej osaczającym ją mrokiem. Nie<br />
ma tu żadnych rozwiązań „pozytywnych”. Na jakimś etapie doświadczenia<br />
magiczne myślenie użyte zostaje w celu, który z punktu widzenia<br />
zdrowego rozsądku jest szaleństwem – ma posłużyć zaprzeczeniu<br />
realności śmierci, wierze, że zmarły powróci.<br />
„Pozytywne” w tej opowieści jest tylko to, że w ogóle mogła zostać<br />
wyartykułowana, bo to oznacza przeżycie śmiertelnego cierpienia<br />
i powiedzenie: wytrzymałem. Zdumiewa więc, że ten tekst znalazł<br />
tak wielu czytelników, choć (i może to wyjaśniałoby sprawę)<br />
kultura, w jakiej wyrośli, głęboko zaprzeczyła i śmierci, i cierpieniu.<br />
Znamienne, że sukces Didion spowodował natychmiast rozważania<br />
o niedostatku rozumienia śmierci przez Amerykanów i o zaniku kultury<br />
żałoby oraz zwrócił uwagę na książki, które miałyby tę lukę<br />
wypełnić. Można uznać to za próbę dyskontowania sukcesu: bestseller<br />
prowokuje naśladownictwa. Można też widzieć w tym sygnał<br />
zmiany kulturowej, wywołanej między innymi atakiem z 11 września.<br />
Autor obszernego omówienia nowej publikacji Sandry M. Gilbert<br />
Death’s Door. Modern Dying and the Ways We Grieve zwraca<br />
uwagę, że Amerykanie zmienili ikonę śmierci: przestała być tajemniczym<br />
Pielgrzymem, który krążąc po ziemi, przydziela każdemu ostateczny<br />
los. Śmierć nabrała cech humorystycznych wyobrażana jako<br />
szkielet w przebraniu gracza w golfa, ogrodnika, rowerzysty czy entuzjasty<br />
innego hobby, który obiecuje nam „Fun Funeral”. Gwał-
Change language