Nr 611, kwiecieÅ 2006 - Znak
Nr 611, kwiecieÅ 2006 - Znak
Nr 611, kwiecieÅ 2006 - Znak
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TEMATY I REFLEKSJE<br />
dziej właściwe do poszukiwania prawdy o ludzkim życiu i właściwe<br />
do ich opisu? Nussbaum uważa, że odpowiedź na pytanie „jak żyć?”<br />
znajduje swą ekspresję w formalnych i stylistycznych wyborach pisarza,<br />
w użyciu takiego, a nie innego języka, stąd w swoim projekcie<br />
będzie argumentowała za nierozłącznością formy od treści oraz za tezą,<br />
że pewne typy treści mogą być w sposób pełny wyrażone tylko poprzez<br />
teksty literackie. Odpowiedzialność pisarza polegałaby zatem<br />
na odkrywaniu form, które w odpowiedni sposób wyrażą jego idee<br />
i wywołają w czytelniku pewne czynności właściwe do ich zrozumienia,<br />
tzn. zaproszą czytelnika do przemyślenia ważnych prawd o świecie<br />
i do wprowadzania ich w życie. Badanie moralne, jakie oferuje autor<br />
w swoim tekście, ma niejako nakłonić czytelnika do podjęcia także<br />
samobadania.<br />
Odpowiedź na pytanie „jak żyć?” powinna być zatem wyrażona<br />
w języku wrażliwym na zaskakującą różnorodność i bogactwo rzeczywistości,<br />
na szczegół, konkret, złożoność życia, czyli w języku<br />
powieści, ponieważ to powieść ukazuje różnorodność stanowisk, zjawisk,<br />
myślenia (por. polifoniczny charakter powieści Dostojewskiego)<br />
i ich współgranie bądź ścieranie się koncepcji dobra i sensu życia.<br />
W ten sposób powieść ukazuje dialektykę często przeciwnych teorii<br />
moralnych czy poglądów na temat dobra oraz jest w stanie oddać<br />
doświadczenie życia, czego brakuje abstrakcyjnemu i monotonnemu<br />
językowi traktatów filozoficznych. Literatura jako filozofia moralna<br />
podkreśla etyczne znaczenie niekontrolowanych zdarzeń, epistemologiczną<br />
wartość emocji oraz różnorodność i niewspółmierność wartościowych<br />
rzeczy. Powieści dostarczają wyczerpujących opisów konkretności,<br />
złożoności, gęstości sytuacji moralnej człowieka, dlatego<br />
mogą spełniać rolę przewodnika moralnego po tych obszarach. Celem<br />
filozofii moralnej jest dać nam zrozumienie ludzkiego dobra<br />
poprzez zbadanie alternatywnych koncepcji dobra, a literatura w swoim<br />
pluralizmie i polifoniczności może lepiej niż prace z zakresu etyki<br />
sprostać takiemu zadaniu.<br />
Nussbaum uważa, że w etyce potrzebujemy tekstów, które wyeksponują<br />
nam złożoność i zawiłość, nieokreśloność i trudności w podejmowaniu<br />
wyborów moralnych, a także pokażą niedojrzałość życia<br />
polegającego na ustaleniu wszystkiego z góry zgodnie z pewnym sys-<br />
157
Change language